Αυτό το βόιδι το μανό
Π’όσου βαθιά ρουχνίζει
Τόσο εύκολα μυγιάζεται
Κι ανεμοστροβιλίζει
Και που το κράζουνε λαό
Θα σπάσει το καρίκι
Αριστ. Βαλαωρίτης (από το Φωτεινό το Ζευγολάτη)
Γράφει ο Αθαν.Στρίκος
Διάλεξα το μικρό απόσπασμα και για το νόημά του συνολικά και για τις λέξεις που το αναδεικνύουν. Κι όπως είναι έτσι δεμένες η μία με την άλλη το κάνουν γλυπτό δωρικού ρυθμού. Μιλούν στην ψυχή και δίνουν δύναμη ενώνοντας το σήμερα με το χτες και το προχτές. Την Ιστορία μας ολόκληρη. Λες κι απαγγέλνει Τυρταίος.
Ας το δούμε λίγο: Και πρώτα το βόιδι το μανό.
Εδώ απ’ την αρχή ο ποιητής μπαίνει δυνατά. Το μανό (επίθετο μανός-ή-όν) λένε τα λεξικά είναι η χαλαρή θηλιά ενός αριοπλεγμένου διχτυού. Ως αρσενικό (ο μανός) είναι ο αδρανής, ο νωθρός, ο οκνηρός, ο μαλακός, ο χαλαρός. Και βεβαίως η λέξη κατεβαίνει από τη βαθιά αρχαιότητα., Κι ας μην προχωρήσουμε. Αυτά αρκούν.
Αν πάμε όμως για λίγο στην ετυμολογία της θα βρούμε το μάνυ και μάνυζα που σημαίνει συνεσταλμένος, μικρός, αδύνατος. Αυτό είναι το βόιδι το μανό. Το νωθρό, το οκνηρό, το μαλακό. Το μικρό, αδύνατο και συνεσταλμένο.
Και ρουχουνίζει = μουγκρίζει ελαφρά κάπου κάπου.Όμως καμία φορά σέρνει και το πόδι (όταν μυγιάζεται) κι ανεμοστροβιλίζει = στριφογυρίζει σαν ανεμοστρόβιλος. Περιστρέφεται αλλοπαρμένο. (Και η γραφή βουστροφηδόν λεγομένη, που διαβάζεται από αριστερά προς τα δεξιά ο α’ στίχος και από δεξιά προς τ’ αριστερά ο β’ και καθεξής. Έτσι ήταν γραμμένοι οι Νόμοι του Σόλωνος. Αλλά κι όταν η φράση διαβάζεται το ίδιο κι από αριστερά κι από δεξιά «Νίψον ανομήματα κ.λ.π.»]
Και το καρίκι (θα σπάσει το καρίκι). Καρίκια είναι τα χωρίσματα στους κήπους.
Οι βραγιές. Οι σποριές στο χωράφι. Οι αυλακιές που κάνει ο γεωργός για να το ποτίζει. Και σήμερα τα καρίκια γίνονται με τον αυλακωτή του τρακτέρ.
Και δεμένο λοιπόν που είναι το βόιδι θα μανίσει και θα σπάσει το καρίκι. θα χαλάσει τις αυλακιές όπου τού ’ταξαν τ’ αφεντικά να κινείται. Όπως το νερό, «το στοιχειό των βράχων και των χωμάτων» που λέει ο μεγάλος ποιητής και Έλληνας Φώτης Βαρέλης, σπάει τ’ ανάχωμα (καρίκι), φεύγει, πλημμυρίζει και πνίγει τον τόπο.
Για σταθείτε λίγο μπροστά σ’ αυτές τις εικόνες. Τις ζωγραφιές που φιλοτεχνεί εδώ ο ποιητής με τα σχήματα και τα χρώματα που χρησιμοποιεί. Του βοδιού που σούρνει το ποδάρι κι ανεμοστροβιλίζεται δαιμονισμένο άμα το ενοχλήσει η μύγα και σπάζει τα καρίκια. Και πέστε αν είν’ ωραία στη σύλληψη, διαχρονική στην Ελληνική Ιστορία και προπαντός σημερινή. Ιδίως αν προσπαθήσουμε και τη δούμε λίγο βαθύτερα.
Το βόιδι το μανό που «το κράζουνε λαό». Τότε και σήμερα. Βοϊδολαό. Και μήπως πάντοτε οι ξένοι και οι ντόπιοι φεουδάρχες Βόδια δεν μας θεωρούσαν; Που ακόμα δεν ξέρει τη δύναμή του. Γιατί αν την ήξερε δεν θα όργωνε αυτό μα εμείς.
Το θέλει όμως ο ποιητής να ξυπνάει. Βόιδι μεν ο λαός ήρεμο, μαλακό έως νωθρό και οκνό. Που όμως δεν θέλει και πολύ, όταν καταληφθεί από οίστρο, όταν και μία μύγα το ενοχλήσει (οίστρος του βοός= βοϊδόμυγα) ν’ αφηνιάσει.Ή καταληφθή από έντονη ερωτική μανία (ερωτικον οίστρον, αχούρα που λένε οι χωρικοί). Κι’ εδώ από πατριωτικόν οίστρον. Ξυπνήσει όπως λέμε το πατριωτικό του. Και τότε εγερθή κατά των αφεντάδων. Κι όπως στην εποχή του ποιητή έτσι και τώρα είναι οι ντόπιοι και ξένοι: «παλιόφραγκοι που πέφτανε σαν όρνια στα ψοφίμια εκείνοι πάντα κυνηγοί και πάντα εμείς αγρίμια. Οι καινούργιοι κύρηδες πού πλάκωσαν με ξένο βιός να γίνουν νοικοκύρηδες».
Και καλεί ο Φωτεινός ο Ζευγολάτης – γι’ αυτό το ποίημα μιλούμε πάντα- το Μήτρο «παιδί με τη φωτιά του που τρίβει στουρναρόπετρα μ’ αυτά τα δάχτυλά του», να διώξει τα σκυλιά.
Και την αρχή για το ξελαχιούρισμα, να ξενομίσει δηλαδή και να ξεκουμπίσει τα σκυλιά την κάνει ο Φωτεινός που δεν τους ψηφά μ’ όλα τα γεράματά του. Κι όταν το παιδί του φοβισμένο τον παρατηρεί: «Τί ’ναι πατέρα πό ’καμες;» εκείνος, Κολοκοτρώνης και Καραϊσκάκης, του απαντά βλαστημώντας το: «Περίδρομος κεφάλα μη βλαστημήσω το βυζί που σού ’δωκε το γάλα».
Κι είναι σα να του λέει: Σκάσε. Γιατί εσύ με τη στάση σου (όπως οι σημερινοί πολιτικοί] είσαι ανάξιος απόγονος μεγάλης πατρίδας μάννας που σε βύζαξε. Ανάξιος απόγονος άξιων προγόνων αφού: «δεν διώχνεις την ψώρα που έρχεται κάθε φορά και μας δαγκάει τη Χώρα».
Και δεν πάω παρακάτω. Βρέστε και διαβάστε το. Φωτεινό το Ζευγολάτη. Τα λέει πολύ καλλίτερα, άμεσα και ακαριαία ο ίδιος ο Εθνικός μας ποιητής. Τα περισσότερα με καημό, πόνο και λαχτάρα. Λέτε και είναι σήμερα. (Τελικά ό,τι μένει στον κόσμο το στήνουν οι ποιητές ξαναγράψαμε αλλού.)
Εμείς εδώ που έφτασε το πράγμα, ας σκύψουμε με ζέση και ας τους μελετήσουμε για δύναμη.
Ας αναμνηστούμε και του μηνύματος του εκφωνητή (Σταυρόπουλου) από τον Ραδιοφωνικόν Σταθμόν των Αθηνών την 27.4.1941, λίγο πριν μπούνε οι θύννοι στην Αθήνα: «Εδώ Ελεύθεροι ακόμα Αθήναι. Έλληνες: Οι Γερμανοί εισβολείς ευρίσκονται εις τα πρόθυρα των Αθηνών. Σε λίγο ο Σταθμός αυτός δεν θα είναι Ελληνικός, θα είναι Γερμανικός και θα σου λένε ψέματα. Έλληνες μην τους ακούτε! Έλληνες: Κρατήστε καλά στην ψυχή σας το πνεύμα του μετώπου». Και ξέρουμε τι ακολούθησε.
Έτσι κι εμείς σήμερα. Από ‘δω και πέρα, μετά δηλαδή την υπογραφή της συνθήκης παράδοσης της Πατρίδος στους Τροϊκάνους, το Δ’ Ράιχ, τη Γαλλική αρμοστεία και τους τοκογλύφους του Δ.Ν.Τ από τους προδότες νεοδωσίλογους της ντόπιας Παπαδημ(ι)οκρατίας, ο Σταθμός των Αθηνών, όλοι οι Σταθμοί, θα είναι δικοί τους. Ως κατασχεμένοι απ’ αυτούς όπως λέει η συνθήκη υποταγής που τα παραχωρεί.
Κι εκλογές που θα γίνονται, αν γίνονται, οι κυβερνήσεις που θα προκύπτουν ΔΕΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ. ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΟΧΙΚΕΣ. Μην τους ακούτε Έλληνες. Κρατήστε καλά στις ψυχές σας το πνεύμα της Ελλάδος, της γνήσιας Δημοκρατίας, του αγώνα, του αρραγούς και γραμμικού μετώπου στα ιδανικά της Φυλής. Στο πνεύμα της αρχαίας Σπάρτης. Της ελευθερίας, της αξιοπρέπειας, της πειθαρχίας, της λιτότητας, της Δόξας του Λεωνίδα. Στηριζόμενοι «αντί προστάτας νά ‘χωμεν» στις δικές μας δυνάμεις δίχως δανεικά. Τη Γη μας, τη θάλασσά μας οργώνοντάς τα βαθιά κάτω από το δικό μας ήλιο κι ουρανό μ’ αέρα ελευθερίας. Κι αυτά ας τα φοράμε φυλαχτά παντοτινά. Κατά τ’ άλλα: «Καλλίτερα το βρόχο παρά τα γόνατα στη γη».
Και μ’ ένα στόμα να ξαναπούμε: Μολών λαβέ. Ελευθερία ή θάνατος.
ΥΣΤ. Έλληνες διδάσκαλοι. Ας εμψυχώσουμε το λαό. Σειρά μας τώρα.
