Οι εξελίξεις, κατά κανόνα, στις ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν προκύπτουν από τις επαφές και τις επίσημες επισκέψεις, όπως αυτή που πραγματοποίησε προχτες ο Τούρκος υπουργός ΕξωτερικώνΑχμέτ Νταβούτογλου.
Αυτές οι επισκέψεις, ειδικά τα τελευταία χρόνια, λειτουργούν για τη δημιουργία της ψευδαίσθησηςτων ανέφελων σχέσεων καλής γειτονίας. Κάτω από αυτήν την ψευδαίσθηση χάσκει η οδυνηρή και επικίνδυνη πραγματικότητα: η Τουρκία από την κρίση των Ιμίων και έπειτα αμφισβητεί την κυριαρχία επί νησίδων, ακόμη και κατοικημένων ελληνικών νησιών στο Αιγαίο.
Γι’ αυτήν την πραγματικότητα, προφανώς, δεν γίνεται κανένας λόγος κατά τις επίσημες δηλώσεις μετά τις συναντήσεις οι οποίες έχουν στόχο τη δημιουργία της επικίνδυνης για την Ελλάδα ψευδαίσθησης περί καλών και εποικοδομητικών ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ο κίνδυνος είναι απλός και έχει να κάνει με ένα αφελές ερώτημα που ήδη – εδώ και αρκετά χρόνια – διατυπώνεται στο διπλωματικό προσκήνιο και παρασκήνιο:
Πώς είναι δυνατόν να προβάλλεται με ένταση το καλό επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων από τις ελληνικές κυβερνήσεις, από τη στιγμή που η Τουρκία, ούτε λίγο ούτε πολύ, αμφισβητεί την κυριαρχία επί τμημάτων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, ακόμη και επί κατοικημένων νησιών; Μάλιστα, αυτοί που – τεχνηέντως – διατυπώνουν το ερώτημα σπεύδουν και να το απαντήσουν διαπιστώνοντας ότι οι τουρκικές διεκδικήσεις έχουν βάση και περιεχόμενο, το οποίο μάλιστα αναγνωρίζεται από τις ελληνικές κυβερνήσεις, παρότι, προφανώς, καμία χώρα δεν θα προχωρούσε στην προώθηση των σχέσεων με μια άλλη χώρα η οποία αμφισβητεί τμήματά της.
Μέσα από αυτό το πρίσμα αποκτά μια άλλη διάσταση η χθεσινή επίσκεψη του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα, καθώς, εισπράττοντας τα καλά και θερμά λόγια από τις δηλώσεις του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών για το καλό επίπεδο των ελληνοτουρκικών σχέσεων και την ένθερμη διάθεση για την επίλυση των εκκρεμοτήτων, μπορεί να κατοχυρώσει σε διεθνές επίπεδο το βήμα αμφισβήτησης τμημάτων της ελληνικής ΑΟΖ μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου, την οποία μεθοδικά οικοδομεί η Τουρκία από τον περασμένο Απρίλιο.
Καταγραφή
Ας ρίξουμε μια ματιά σ’ αυτήν την επιμελή τουρκική προσπάθεια, την οποία απλώς παρακολουθούν σιωπηρώς και χωρίς διάθεση ουσιαστικής αντίδρασης οι ελληνικές κυβερνήσεις. Έχει ενδιαφέρον.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του «Έθνους», η Τουρκία προχώρησε μέσα στον Σεπτέμβριο σε επίσημη καταγραφή των ορίων της υφαλοκρηπίδας της στην ανατολική Μεσόγειο, που επικαλύπτουνμεγάλο μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, επιχειρώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα.
Οι τουρκικές αξιώσεις αποκτούν επίσημο χαρακτήρα με την κατάθεση σχετικού εγγράφου στις 5 Σεπτεμβρίου στον ΟΗΕ. Το κείμενο που κατέθεσε στον ΟΗΕ ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας πρέσβης Ερτουγρούλ Απακάν και κυκλοφόρησε ως επίσημο έγγραφο της Γενικής Συνέλευσης στις 7 Σεπτεμβρίου (Α/66/899) αποτελεί ουσιαστικά απάντηση στην επίσημη διαμαρτυρία της Κύπρουγια την απόφαση του τουρκικού Υπουργικού Συμβουλίου να παραχωρήσει για έρευνες στην κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ περιοχές που καλύπτουν την κυπριακή υφαλοκρηπίδα.
Μεθόδευση
Θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι η τουρκική κίνηση στον ΟΗΕ δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Οι συστηματικοί αναγνώστες του «Π» (ή οι αναγνώστες του βιβλίου «Η απόρρητη ιστορία του Αιγαίου» που έχει εκδώσει το «Π») γνωρίζουν το παρασκήνιο και τις λεπτομέρειες της τουρκικής μεθόδευσης. Ας υπενθυμίσουμε τα στοιχεία εκείνου του ρεπορτάζ, έστω και αν χαλάνε τη σούπα των εποικοδομητικών ελληνοτουρκικών σχέσεων και των χαμογελαστών υπουργών Εξωτερικών, όπως αποτυπώνονται στις φωτογραφίες τους έπειτα από κάθε τους συνάντηση.
Την Παρασκευή 28 Απριλίου 2012, ενώ στην Ελλάδα εν μέσω προεκλογικής περιόδου γίνεται σαφής η έναρξη μιας περιόδου πολιτικής αστάθειας (και δεδομένης της οικονομικής καταστροφής και κοινωνικής διάλυσης της χώρας), στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δημοσιεύονταιχάρτες με θαλάσσιες περιοχές εντός της ελληνικής ΑΟΖ νότια της Ρόδου και του Καστελόριζου, οι οποίες παραχωρούνται προς έρευνα και εκμετάλλευση στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ).
Το καταρρέον ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν έδωσε τη δέουσα προσοχή στην εν λόγω μελετημένη τουρκική κίνηση. Αξίζει να υπογραμμιστεί ότι το συγκεκριμένο περιστατικό δεν κέρδισε ούτε έναδευτερόλεπτο στην προεκλογική (δυστυχώς και τη μετεκλογική) συζήτηση. Πρόκειται – όπως διαπιστώναμε τότε – για ένα χαρακτηριστικό δείγμα επικίνδυνης ιστορικής αμνησίας, ανεπίτρεπτηςκαθώς υπάρχει ένα πρόσφατο από ιστορική άποψη ανάλογο παράδειγμα:
Η ελληνoτουρκική αντιπαράθεση στο Αιγαίο άρχισε την 1η Νοεμβρίου 1973, όταν στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δημοσιεύτηκαν χάρτες θαλάσσιων περιοχών στα βορειοδυτικά της Μυτιλήνης, τις οποίες η Άγκυρα παραχωρούσε προς έρευνα και εκμετάλλευση στην Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου (ΤΡΑΟ). Αυτή ήταν η πρώτη έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνικής υφαλοκρηπίδας / κυριαρχίας στο Αιγαίο από την Τουρκία.
Καθώς όλοι γνωρίζουμε τι ακολούθησε από τότε στο Αιγαίο και τα ελληνοτουρκικά, μάλλον θα έπρεπε να σταθούμε με μεγαλύτερη προσοχή στη νέα τουρκική προσπάθεια να διαμορφώσει τονχάρτη καταγράφοντας τις διεκδικήσεις της επί της ελληνικής ΑΟΖ νότια της Ρόδου και του Καστελόριζου.
Δεδομένων όλων αυτών, μόνο πολιτικά αφελείς ή μύωπες μπορεί να δώσουν βάση στα χαμόγελα και ένθερμα λόγια των δυο υπουργών. Οι ψυλλιασμένοι μάλλον αγωνιούν για το αν και πότε η χώρα θα εκπονήσει και θα υιοθετήσει μια ρεαλιστική στρατηγική για την υπονόμευση και απόκρουση των τουρκικών προωθημένων διεκδικήσεων...
