Tο ρεπορτάζ των σελίδων 10-11 στο προηγούμενο φύλλο του «Π» τελείωνε με τον τίτλο: «Με ποιον σχεδιασμό θα πορευτούν στα δύσκολα;» και ακολουθούσε η επισήμανση:
«Η κυβέρνηση, εγκλωβισμένη στους όρους του πρώτου πακέτου "διάσωσης" και στις προβλέψεις και απαιτήσεις του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου, είναι αναπόφευκτο να έλθει σε μετωπική σύγκρουση σχεδόν με το σύνολο της κοινωνίας, εν αναμονή μια δεύτερης και ακόμη σκληρότερης δανειακής σύμβασης, υιοθετώντας σταθερά την αδιέξοδη λογική των οριζόντιων περικοπών – χωρίς ίχνος κοινωνικής δικαιοσύνης και επιτιθέμενη σε κάθε έννοια κοινωνικού κράτους και... εθνικής ιδιοκτησίας.
Καθώς δεν φαίνεται φως στο διεθνές πεδίο – όπου η δραματική κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά και της ευρωζώνης, δεν επιτρέπει κάποιου είδους αισιοδοξία –, ενώ και στο εσωτερικό τα πράγματα οδηγούν σε όλο και πιο έντονες κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις, θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε με ποιον τρόπο σχεδιάζει η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τα διαρκώς εντεινόμενα μέτωπα».
Από τις 3 του μηνός, οπότε γράφτηκε εκείνο το κείμενο, μέχρι χθες το μεσημέρι, έχουν συμβεί δύο πράγματα:
♦ Ο ανωτέρω τίτλος έχει αποκτήσει δραματική επικαιρότητα σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα της κυβέρνησης Παπανδρέου να διαχειριστεί ένα όλο και πιο δύσκολο εσωτερικό και διεθνές περιβάλλον.
♦ Το ανωτέρω κείμενο επιβεβαιώθηκε ως προς την επιδείνωση όλων των παραγόντων που θα καθορίσουν τη δυνατότητα της κυβέρνησης να αντεπεξέλθει στις διαρκώς επιδεινούμενες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που έχουν διαμορφώσει όχι μόνο οι επιλογές της στη διάρκεια της κρίσης, αλλά και το διεθνές περιβάλλον.
Για την ακρίβεια, η κυβερνητική αγωνία για την τήρηση της συμφωνίας της συνόδου κορυφής της 21ης Ιουλίου – όπως εκφράστηκε με τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη του Ευάγγελου Βενιζέλου με όλους τους παράγοντες της «λύσης» του Ιουλίου και τις επιστολές Παπανδρέου προς την ευρωπαϊκή ηγεσία – αντανακλά την εντεινόμενη αβεβαιότητα. Στο Μαξίμου και στο υπουργείο Οικονομικών καταλαβαίνουν ότι η παράταση του ωφέλιμου «πολιτικού χρόνου» – που υποτίθεται πως κερδήθηκε στις 21 Ιουλίου – αποτελεί παρελθόν.
Δυστοκία
Κατ' αρχάς η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει μια οδυνηρή πραγματικότητα που την υπερβαίνει, καθώς έχουν ήδη καταρρεύσει όλοι οι πυλώνες της επικοινωνιακής στρατηγικής της, εν όψει της επιβολής των «μεταρρυθμίσεων» και της διαχείρισης των κοινωνικών αντιδράσεων.
1. Οι «πανηγυρικές» αποφάσεις της 21ης Ιουλίου – που εξαρχής δεν αποσκοπούσαν στην αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος, αλλά στο «μήνυμα» ότι η ευρωζώνη συνεχίζει να είναι φερέγγυα – αποτελούν ήδη ένα επικοινωνιακό κουρέλι, το οποίο οι αγορές ευτέλισαν επί του... πρακτέου.
Ήδη Ισπανία και Ιταλία βρίσκονται στο επίκεντρο της κρίσης χρέους απειλώντας την ευρωζώνη με ημέρες «αποκάλυψης», ενώ η Γαλλία αλλά και η συγκλονιζόμενη από κοινωνικές αναταραχές Βρετανία βρίσκονται στο κέντρο σεναρίων υποβάθμισης από τους οίκους αξιολόγησης, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τη σταθερότητα όχι μόνο της ευρωζώνης, αλλά όλης της Ευρώπης.
Ταυτόχρονα, ο προσωρινός μηχανισμός στήριξης (EFSF), που υποτίθεται πως θα αποτελούσε το εργαλείο «στήριξης» των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου, θεωρείται ήδη ανεπαρκής ως εργαλείο αποτροπής των «κερδοσκοπικών» πιέσεων. Δυστυχώς το «Π», για πολλοστή φορά, δικαιώθηκε στην επισήμανσή του για το επισφαλές εκείνων των αποφάσεων.
2. Το υποτιθέμενο ευρωπαϊκό (δηλαδή... γερμανικό) «σχέδιο Μάρσαλ» για την ανάπτυξη αποδεικνύεται μία ακόμη επικοινωνιακή φούσκα, αφού έχει ήδη απογυμνωθεί ακόμη και από τα ρεπορτάζ εφημερίδων απολύτως φιλικών προς την κυβέρνηση. Ακόμη χειρότερα, όμως, η κυβέρνηση ήδη αγωνιά για την καταβολή της επόμενης δόσης του παλαιού δανείου των 110 δισ. ευρώ.
3. Η κατάρρευση (και) του ελληνικού χρηματιστηρίου – με την απειλή να επιστρέψουν οι δείκτες του στην εποχή... Μητσοτάκη – επιφέρει ένα ακόμη πλήγμα στην επικοινωνιακή κατασκευή της κυβέρνησης. Όπως αναλυτικά θα δείτε στις σελίδες 16 -18, η απαξίωση όλων των βαρέων «χαρτιών» του Χ.Α. επιδεινώνει τραγικά τις συνθήκες υλοποίησης του πακέτου «αποκρατικοποιήσεων».
Δεδομένου ότι ο δρόμος της επιστροφής του Χ.Α. σε «ευπρεπή» επίπεδα θα μείνει κλειστός για καιρό, καταρρέουν παταγωδώς τόσο η προσδοκία «αξιοπρεπών» ανταλλαγμάτων για την εκποίηση όσο και το επιχείρημα περί μείωσης του χρέους, το οποίο «νομιμοποιούσε» την πλήρη εκποίηση εθνικών υποδομών και πλουτοπαραγωγικών πηγών στη συνείδηση κάποιων κοινωνικών στρωμάτων.
4. Οι τραγικές συνθήκες στην παγκόσμια χρηματιστηριακή αγορά και οι ασφυκτικές πιέσεις στην αγορά ομολόγων καθιστούν όνειρο απατηλό την προσδοκία για μια επιτυχή «ανταλλαγή ομολόγων», η οποία – έστω και με αμφισβητούμενο, έως μηδαμινό όφελος – αποτελούσε έναν ακόμη βραχίονα επικοινωνιακής διαχείρισης.
Η εθνική οικονομία ψυχορραγεί
Όμως, τα κακά νέα δεν σταματούν εδώ. Ενώ το κεντρικό κυβερνητικό επιχείρημα για την εφαρμογή της πολιτικής λιτότητας, βάσει των προβλέψεων της δανειακής σύμβασης και των μνημονίων της, υποστηρίζει ότι καταπολεμάται το «σπάταλο και διεφθαρμένο κράτος», τα στοιχεία για την κατάσταση στο σύνολο της οικονομίας είναι δραματικά.
1. Σύμφωνα με μελέτη της Icap Group (με ανάλυση των ισολογισμών χρήσης, για το 2010, περισσότερων από 25.500 επιχειρήσεων), η επιδείνωση είναι διάχυτη σε όλο το εύρος των οικονομικών δραστηριοτήτων, ενώ η κερδοφορία του ιδιωτικού τομέα έχει υποστεί βαρύτατο πλήγμα - κάτι που έχει να συμβεί πάρα πολλά χρόνια, και μάλιστα σε αυτή την έκταση.
2. Παράλληλα, έρευνα της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου, η οποία δημοσιεύθηκε την Τρίτη, δείχνει δραματική αύξηση των λουκέτων, η οποία κυμαίνεται από 20% έως και 40% στους κεντρικούς εμπορικούς δρόμους όλων των ελληνικών πόλεων, με την επαρχία να αντέχει λίγο περισσότερο απ’ όσο τα μεγάλα αστικά κέντρα.
Ένα από τα κύρια συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι το μαζικό κλείσιμο δεν αφορά μόνο μικρές, αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό λαμβάνει δραματικό χαρακτήρα η προειδοποίηση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Κουτρουμάνη, ότι ο επερχόμενος χειμώνας θα είναι εφιαλτικός ως προς την ανεργία.
Οι συνεπείς και επιμελείς αναγνώστες του (έντυπου και διαδικτυακού) «Π» είναι από καιρό ενήμεροι για τις δραματικές τάσεις της οικονομίας. Αυτό, με δυο λόγια, σημαίνει ότι οι εφορμήσεις για έσοδα – ακόμη περισσότερο από πριν – θα προσανατολιστούν στις τσέπες των συνήθων (και, κυρίως, νόμιμων και συνεπών) φορολογουμένων. Οι οποίοι είναι άγνωστο πόσο ακόμη θα αντέχουν να συνεισφέρουν σε έναν κρατικό κορβανά που πλέον μοιάζει με βαρέλι δίχως πάτο...
Υπ' αυτές τις συνθήκες – και με δεδομένα τα προμηνύματα της άνοιξης και του καλοκαιριού από τους Αγανακτισμένους που ξεχύθηκαν στους δρόμους και τις πλατείες κατά εκατοντάδες χιλιάδες – η κυβέρνηση θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από «επικοινωνία», προκειμένου να αντέξει τους κοινωνικούς κραδασμούς. Κι αυτό με την προϋπόθεση ότι τα μαντάτα που θα μας έρχονται από την Εσπερία θα είναι διαχειρίσιμα – κάτι για το οποίο όλο και περισσότεροι καλά πληροφορημένοι αμφιβάλλουν...
Από Το Ποντίκι 11.8.2011 (απ' όπου και το σκίτσο του Soloup)
«Η κυβέρνηση, εγκλωβισμένη στους όρους του πρώτου πακέτου "διάσωσης" και στις προβλέψεις και απαιτήσεις του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου, είναι αναπόφευκτο να έλθει σε μετωπική σύγκρουση σχεδόν με το σύνολο της κοινωνίας, εν αναμονή μια δεύτερης και ακόμη σκληρότερης δανειακής σύμβασης, υιοθετώντας σταθερά την αδιέξοδη λογική των οριζόντιων περικοπών – χωρίς ίχνος κοινωνικής δικαιοσύνης και επιτιθέμενη σε κάθε έννοια κοινωνικού κράτους και... εθνικής ιδιοκτησίας.
Καθώς δεν φαίνεται φως στο διεθνές πεδίο – όπου η δραματική κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας, αλλά και της ευρωζώνης, δεν επιτρέπει κάποιου είδους αισιοδοξία –, ενώ και στο εσωτερικό τα πράγματα οδηγούν σε όλο και πιο έντονες κοινωνικές και πολιτικές συγκρούσεις, θα είχε μεγάλο ενδιαφέρον να δούμε με ποιον τρόπο σχεδιάζει η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει τα διαρκώς εντεινόμενα μέτωπα».
Από τις 3 του μηνός, οπότε γράφτηκε εκείνο το κείμενο, μέχρι χθες το μεσημέρι, έχουν συμβεί δύο πράγματα:
♦ Ο ανωτέρω τίτλος έχει αποκτήσει δραματική επικαιρότητα σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα της κυβέρνησης Παπανδρέου να διαχειριστεί ένα όλο και πιο δύσκολο εσωτερικό και διεθνές περιβάλλον.
♦ Το ανωτέρω κείμενο επιβεβαιώθηκε ως προς την επιδείνωση όλων των παραγόντων που θα καθορίσουν τη δυνατότητα της κυβέρνησης να αντεπεξέλθει στις διαρκώς επιδεινούμενες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που έχουν διαμορφώσει όχι μόνο οι επιλογές της στη διάρκεια της κρίσης, αλλά και το διεθνές περιβάλλον.
Για την ακρίβεια, η κυβερνητική αγωνία για την τήρηση της συμφωνίας της συνόδου κορυφής της 21ης Ιουλίου – όπως εκφράστηκε με τη χθεσινή τηλεδιάσκεψη του Ευάγγελου Βενιζέλου με όλους τους παράγοντες της «λύσης» του Ιουλίου και τις επιστολές Παπανδρέου προς την ευρωπαϊκή ηγεσία – αντανακλά την εντεινόμενη αβεβαιότητα. Στο Μαξίμου και στο υπουργείο Οικονομικών καταλαβαίνουν ότι η παράταση του ωφέλιμου «πολιτικού χρόνου» – που υποτίθεται πως κερδήθηκε στις 21 Ιουλίου – αποτελεί παρελθόν.
Δυστοκία
Κατ' αρχάς η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει μια οδυνηρή πραγματικότητα που την υπερβαίνει, καθώς έχουν ήδη καταρρεύσει όλοι οι πυλώνες της επικοινωνιακής στρατηγικής της, εν όψει της επιβολής των «μεταρρυθμίσεων» και της διαχείρισης των κοινωνικών αντιδράσεων.
1. Οι «πανηγυρικές» αποφάσεις της 21ης Ιουλίου – που εξαρχής δεν αποσκοπούσαν στην αντιμετώπιση του ελληνικού προβλήματος, αλλά στο «μήνυμα» ότι η ευρωζώνη συνεχίζει να είναι φερέγγυα – αποτελούν ήδη ένα επικοινωνιακό κουρέλι, το οποίο οι αγορές ευτέλισαν επί του... πρακτέου.
Ήδη Ισπανία και Ιταλία βρίσκονται στο επίκεντρο της κρίσης χρέους απειλώντας την ευρωζώνη με ημέρες «αποκάλυψης», ενώ η Γαλλία αλλά και η συγκλονιζόμενη από κοινωνικές αναταραχές Βρετανία βρίσκονται στο κέντρο σεναρίων υποβάθμισης από τους οίκους αξιολόγησης, με ανυπολόγιστες συνέπειες για τη σταθερότητα όχι μόνο της ευρωζώνης, αλλά όλης της Ευρώπης.
Ταυτόχρονα, ο προσωρινός μηχανισμός στήριξης (EFSF), που υποτίθεται πως θα αποτελούσε το εργαλείο «στήριξης» των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου, θεωρείται ήδη ανεπαρκής ως εργαλείο αποτροπής των «κερδοσκοπικών» πιέσεων. Δυστυχώς το «Π», για πολλοστή φορά, δικαιώθηκε στην επισήμανσή του για το επισφαλές εκείνων των αποφάσεων.
2. Το υποτιθέμενο ευρωπαϊκό (δηλαδή... γερμανικό) «σχέδιο Μάρσαλ» για την ανάπτυξη αποδεικνύεται μία ακόμη επικοινωνιακή φούσκα, αφού έχει ήδη απογυμνωθεί ακόμη και από τα ρεπορτάζ εφημερίδων απολύτως φιλικών προς την κυβέρνηση. Ακόμη χειρότερα, όμως, η κυβέρνηση ήδη αγωνιά για την καταβολή της επόμενης δόσης του παλαιού δανείου των 110 δισ. ευρώ.
3. Η κατάρρευση (και) του ελληνικού χρηματιστηρίου – με την απειλή να επιστρέψουν οι δείκτες του στην εποχή... Μητσοτάκη – επιφέρει ένα ακόμη πλήγμα στην επικοινωνιακή κατασκευή της κυβέρνησης. Όπως αναλυτικά θα δείτε στις σελίδες 16 -18, η απαξίωση όλων των βαρέων «χαρτιών» του Χ.Α. επιδεινώνει τραγικά τις συνθήκες υλοποίησης του πακέτου «αποκρατικοποιήσεων».
Δεδομένου ότι ο δρόμος της επιστροφής του Χ.Α. σε «ευπρεπή» επίπεδα θα μείνει κλειστός για καιρό, καταρρέουν παταγωδώς τόσο η προσδοκία «αξιοπρεπών» ανταλλαγμάτων για την εκποίηση όσο και το επιχείρημα περί μείωσης του χρέους, το οποίο «νομιμοποιούσε» την πλήρη εκποίηση εθνικών υποδομών και πλουτοπαραγωγικών πηγών στη συνείδηση κάποιων κοινωνικών στρωμάτων.
4. Οι τραγικές συνθήκες στην παγκόσμια χρηματιστηριακή αγορά και οι ασφυκτικές πιέσεις στην αγορά ομολόγων καθιστούν όνειρο απατηλό την προσδοκία για μια επιτυχή «ανταλλαγή ομολόγων», η οποία – έστω και με αμφισβητούμενο, έως μηδαμινό όφελος – αποτελούσε έναν ακόμη βραχίονα επικοινωνιακής διαχείρισης.
Η εθνική οικονομία ψυχορραγεί
Όμως, τα κακά νέα δεν σταματούν εδώ. Ενώ το κεντρικό κυβερνητικό επιχείρημα για την εφαρμογή της πολιτικής λιτότητας, βάσει των προβλέψεων της δανειακής σύμβασης και των μνημονίων της, υποστηρίζει ότι καταπολεμάται το «σπάταλο και διεφθαρμένο κράτος», τα στοιχεία για την κατάσταση στο σύνολο της οικονομίας είναι δραματικά.
1. Σύμφωνα με μελέτη της Icap Group (με ανάλυση των ισολογισμών χρήσης, για το 2010, περισσότερων από 25.500 επιχειρήσεων), η επιδείνωση είναι διάχυτη σε όλο το εύρος των οικονομικών δραστηριοτήτων, ενώ η κερδοφορία του ιδιωτικού τομέα έχει υποστεί βαρύτατο πλήγμα - κάτι που έχει να συμβεί πάρα πολλά χρόνια, και μάλιστα σε αυτή την έκταση.
2. Παράλληλα, έρευνα της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου, η οποία δημοσιεύθηκε την Τρίτη, δείχνει δραματική αύξηση των λουκέτων, η οποία κυμαίνεται από 20% έως και 40% στους κεντρικούς εμπορικούς δρόμους όλων των ελληνικών πόλεων, με την επαρχία να αντέχει λίγο περισσότερο απ’ όσο τα μεγάλα αστικά κέντρα.
Ένα από τα κύρια συμπεράσματα της έρευνας είναι ότι το μαζικό κλείσιμο δεν αφορά μόνο μικρές, αλλά και μεγάλες επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο αυτό λαμβάνει δραματικό χαρακτήρα η προειδοποίηση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Κουτρουμάνη, ότι ο επερχόμενος χειμώνας θα είναι εφιαλτικός ως προς την ανεργία.
Οι συνεπείς και επιμελείς αναγνώστες του (έντυπου και διαδικτυακού) «Π» είναι από καιρό ενήμεροι για τις δραματικές τάσεις της οικονομίας. Αυτό, με δυο λόγια, σημαίνει ότι οι εφορμήσεις για έσοδα – ακόμη περισσότερο από πριν – θα προσανατολιστούν στις τσέπες των συνήθων (και, κυρίως, νόμιμων και συνεπών) φορολογουμένων. Οι οποίοι είναι άγνωστο πόσο ακόμη θα αντέχουν να συνεισφέρουν σε έναν κρατικό κορβανά που πλέον μοιάζει με βαρέλι δίχως πάτο...
Υπ' αυτές τις συνθήκες – και με δεδομένα τα προμηνύματα της άνοιξης και του καλοκαιριού από τους Αγανακτισμένους που ξεχύθηκαν στους δρόμους και τις πλατείες κατά εκατοντάδες χιλιάδες – η κυβέρνηση θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από «επικοινωνία», προκειμένου να αντέξει τους κοινωνικούς κραδασμούς. Κι αυτό με την προϋπόθεση ότι τα μαντάτα που θα μας έρχονται από την Εσπερία θα είναι διαχειρίσιμα – κάτι για το οποίο όλο και περισσότεροι καλά πληροφορημένοι αμφιβάλλουν...
Από Το Ποντίκι 11.8.2011 (απ' όπου και το σκίτσο του Soloup)
