Σε έναν πολιτικό εφιάλτη για την κυβέρνηση εξελίσσεται η διαπραγμάτευση της συμφωνίας για το «Μνημόνιο 2», που θα «ξεκλειδώσει» το νέο ευρωπαϊκό σχέδιο (προσωρινής) διάσωσης της χώρας από τη χρεοκοπία, παρότι ο Λουκάς Παπαδήμος, που έφθασε στην Αθήνα από την Φραγκφούρτη και είχε συνάντηση με τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Οικονομικών, έφερε καλά νέα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η δυναμική παρέμβαση της ΕΚΤ, με την οποία «κάηκαν» οι απειλές τουEurogroup περί άμεσης, «ήπιας» αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, επαναφέρει τη διαπραγμάτευση στον αρχικό της προσανατολισμό, δηλαδή στην προσπάθεια εξεύρεσης μιας λύσης για την αποφυγή οποιουδήποτε σεναρίου αναδιάρθρωσης του χρέους ως το 2013.
Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσε χθες το Reuters και αποτέλεσαν το βασικό θέμα στη χθεσινή συνάντηση Παπανδρέου-Παπακωνσταντίνου-Παπαδήμου, η ΕΚΤ έχει βρει μια λύση για την κάλυψη του χρηματοδοτικού ανοίγματος της Ελλάδας το 2012 και το 2013: οι ιδιώτες πιστωτές θα πιεσθούν από την κεντρική τράπεζα να αναχρηματοδοτήσουν τα ομόλογα που λήγουν, ενώ ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Οικονομικής Σταθερότητας θα παραμείνει σε ετοιμότητα για την αγορά ελληνικών ομολόγων από την πρωτογενή αγορά, ώστε να εξασφαλισθεί η χρηματοδότηση της χώρας.
Όμως, για να προχωρήσει η εφαρμογή αυτού του σχεδίου, αλλά και για να «ξεπαγώσει» η τρέχουσα δόση του δανείου των 110 δισ. ευρώ, ζητούνται από την κυβέρνηση πολύ «ακριβά» ανταλλάγματα:
n Οι εκπρόσωποι της τρόικας έχουν λάβει οδηγίες να μην φύγουν από την Αθήνα και να μην εγκρίνουν το νέο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα, αν δεν υπάρξει ριζική αναμόρφωσή του, μετά την απόρριψη του αρχικού σχεδίου της ελληνικής κυβέρνησης από το Eurogroup.
n Σύμφωνα με πληροφορίες, οι «τροϊκανοί» θα επιμείνουν να πάρουν στα χέρια τους ένα δεσμευτικό σχέδιο για τις ιδιωτικοποιήσεις, το οποίο θα περιλαμβάνει ένα θερινό πρόγραμμα-εξπρές, με πωλήσεις μεγάλων ΔΕΚΟ, αλλά μια λίστα με όλα τα ακίνητα που σκοπεύει να αξιοποιήσει η κυβέρνηση.
n Επιπλέον, όμως, από πολλές κυβερνήσεις του Βορρά έχει τεθεί επιτακτικά το ζήτημα της παροχής κάποιας μορφής εγγύησης για την υλοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων. Στο τραπέζι βρίσκεται πρόταση, την οποία υποστήριξε με δημόσιες δηλώσεις του και ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών, για τη δημιουργία ανεξάρτητου φορέα που θα διεκπεραιώσει τις ιδιωτικοποιήσεις, στον οποίο θα έχουν κεντρικό ρόλο εκπρόσωποι της τρόικας. Προς το παρόν η κυβέρνηση αντιδρά σε αυτή την πρόταση, τονίζοντας ότι θα την φέρει σε πολιτικά δυσμενή θέση στο εσωτερικό της χώρας.
n Σε ό,τι αφορά τη δημοσιονομική διαχείριση, η τρόικα επιμένει, σύμφωνα με πληροφορίες, να δοθεί από την κυβέρνηση λίστα όλων των φορέων και οργανισμών του Δημοσίου που θα καταργηθούν ή θα συγχωνευθούν εντός δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος, μαζί με μια πρόβλεψη τις θέσεις εργασίας που θα χαθούν. Η κυβέρνηση από την πλευρά της προσπαθεί «νερώσει» αυτό το σχέδιο, εισάγοντας στο παιχνίδι το ΑΣΕΠ, το οποίο θα αξιολογεί τους υπαλλήλους των φορέων που θα καταργούνται, ώστε να μην οδηγηθούμε σε ένα πρόγραμμα μαζικών απολύσεων χωρίς κριτήρια. Σε κάθε περίπτωση, όμως, όπως και αν μεθοδευθεί πολιτικά αυτή η προσπάθεια «ακρωτηριασμού» του δημοσίου τομέα, το αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι η μαζική μείωση της απασχόλησης στο Δημόσιο.
Είναι φανερό ότι τα μέτρα του δεύτερου μνημονίου δημιουργούν ένα «εκρηκτικό» πολιτικό περιβάλλον για την κυβέρνηση. Ο πρωθυπουργός θα επιζητήσει την επόμενη εβδομάδα τη συναίνεση της αντιπολίτευσης σε κατ’ ιδίαν συναντήσεις με τους πολιτικούς αρχηγούς, στους οποίους θα υπενθυμίσει τον κίνδυνο άμεσης χρεοκοπίας, αν δεν εκταμιευθεί η επόμενη δόση του διεθνούς δανείου. Είναι βέβαιο, όμως, ότι η κυβέρνηση δεν πρόκειται να εξασφαλίσει ευρύτερη συναίνεση στα μέτρα και τελικά η δική της κοινοβουλευτική ομάδα θα κληθεί να σηκώσει το βάρος της ψήφισης των μέτρων στη Βουλή.
Από την πλευρά της Ευρώπης, το πολιτικό πρόβλημα του ποιος και με ποιες εγγυήσεις θα υπογράψει και θα εφαρμόσει το νέο μνημόνιο είναι πολύ σοβαρότερο από όσο φαίνεται. Προς το παρόν, μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και η τρόικα έκαναν μερικά βήματα πίσω στις απαιτήσεις τους για έγκριση του μνημονίου με ευρεία πλειοψηφία από τη Βουλή, ωστόσο παραμένει «ανοικτή πληγή» η εκκρεμότητα με τη δανειακή σύμβαση του 2010, η οποία εκχωρεί σε μεγάλο βαθμό εθνική κυριαρχία, αλλά δεν έχει κυρωθεί από τη Βουλή και μάλιστα με την πλειοψηφία των τουλάχιστον 180 βουλευτών, που θα απέτρεπε οποιαδήποτε αμφισβήτησή της στο μέλλον.
Έτσι, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις βλέπουν ότι όχι μόνο η κυβέρνηση με την οποία διαπραγματεύονται ένα πολύ αυστηρό μνημόνιο είναι αποδυναμωμένη πολιτικά και ασταθής, αλλά και ότι οι ίδιες οι νομικές δεσμεύσεις που έχουν επιβληθεί στην Ελλάδα παραμένουν ανίσχυρες, στο βαθμό που η δανειακή σύμβαση του 2010 έχει μείνει μετέωρη. Αυτό προοιωνίζεται πολύ ισχυρές πιέσεις στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, που θα συνεχισθούν σε όλη τη διαδικασία διαπραγμάτευσης του νέου μνημονίου, καθώς οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φοβούνται ότι η επόμενη κυβερνητική αλλαγή είναι πολύ πιθανό να συνδεθεί με την αμφισβήτηση όλων των συμφωνιών της χώρας με τους πιστωτές της.
Στο παρασκήνιο δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι εξακολουθούν να συζητούνται σενάρια σχηματισμού κυβέρνησης τεχνοκρατών, η οποία θα αναλάβει την εφαρμογή του μνημονίου με στήριξη από τις πολιτικές δυνάμεις του σημερινού Κοινοβουλίου. Ο Κ. Μητσοτάκης παρενέβη και πάλι δημόσια σε αυτή τη συζήτηση, καλώντας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να αναλάβει πρωτοβουλίες, ενώ κορυφαία συγκροτήματα του Τύπου και των ΜΜΕ ανεβάζουν καθημερινά το θερμόμετρο της αμφισβήτησης στους κυβερνητικούς χειρισμούς, προλειαίνοντας το έδαφος για οικουμενικά σχήματα διακυβέρνησης.
Αυτές οι λύσεις υποστηρίζονται και από ισχυρά εγχώρια συμφέροντα των επιχειρήσεων και της ενημέρωσης, που βλέπουν ορατό τον κίνδυνο στην επόμενη φάση εφαρμογής του μνημονίου να μοιρασθεί εκ νέου η οικονομική πίτα υπέρ ξένων συμφερόντων, που θα εισέλθουν δυναμικά στη χώρα μέσα από το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας, αξιοποιώντας κατάλληλα και την αναβαθμισμένη πολιτική επιρροή των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στην Ελλάδα.
Στο τέλος του Ιουνίου, όπως τονίζουν πολιτικοί παρατηρητές, το πιθανότερο είναι ότι η χώρα δεν θα βρεθεί μόνο με ένα νέο μνημόνιο που θα οδηγήσει τα βήματά μας μέχρι το τέλος του 2015, αλλά και με εντελώς νέους συσχετισμούς στο πολιτικό σύστημα...
