Όλα και όλα. Το ελληνικό δημόσιο έχει καρδιά. Μπορεί να μας κατασχέσει τον μισθό μας, τη σύνταξή μας, το σπίτι μας και τον τραπεζικό μας λογαριασμό, αλλά θα μας αφήσει οπωσδήποτε τα ρούχα που φοράμε, την οδοντόβουρτσα και το παράσημο του παππού. Δεν το λέμε εμείς. Ο νόμος το λέει...
«Εξαιρούνται της κατασχέσεως πράγματα προσωπικής χρήσης του οφειλέτη, κυρίως ρούχα και έπιπλα, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά είναι απαραίτητα για την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών διαβίωσής του. Η σχετική λίστα περιλαμβάνει επίσης τρόφιμα και καύσιμη ύλη που να επαρκούν για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο των τριών μηνών (!) (δηλαδή μετά τους τρεις μήνες σου κατάσχουν και το πετρέλαιο θέρμανσης; που έχει μείνει στη δεξαμενή από πέρυσι;). Επίσης, δεν κατάσχονται: οικογενειακά έγγραφα, παράσημα, αναμνηστικά αντικείμενα, βιβλία και μουσικά όργανα τα οποία προορίζονται για την πνευματική και καλλιτεχνική μόρφωση του οφειλέτη». Μεγαλείο (!).
Σήμερα, η είδηση κάνει τον γύρο των μέσων ενημέρωσης. Πρέπει να μαζέψουν 1,9 δισεκατομμύρια ευρώ από τις ληξιπρόθεσμες οφειλές που είχαν συσσωρευτεί μέχρι το τέλος του 2012 και θα την πληρώσουν οι μικροοφειλέτες που είναι και ο αδύναμος κρίκος της ιστορίας. Οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών, θα αρχίσουν να στέλνουν επιστολές δίνοντας περιθώριο στους οφειλέτες ή να εξοφλήσουν ή να ρυθμίσουν. Σε διαφορετική περίπτωση θα απειλούνται με αυτά που προβλέπει το προεδρικό διάταγμα του 1974, γνωστό και ως Κώδικας Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.
Ένα προεδρικό διάταγμα το οποίο αν έχει επικαιροποιηθεί αρκετές φορές στα 27 χρόνια που πέρασαν, ουσιαστικά δεν αφήνει πολλά περιθώρια αντίδρασης στους οφειλέτες.
Οι ακόλουθες διατάξεις του είναι ενδεικτικές:
* Επιτρέπεται η κατάσχεση του 25% των μισθών, των συντάξεων ή των ασφαλιστικών βοηθημάτων. Με τροποποίηση που έγινε το 2008, δεν επιτρέπεται η κατάσχεση μισθών ή συντάξεων εφόσον το ύψος τους δεν υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ μηνιαίως. Αν σε κάποιον εξακολουθεί να κατάσχεται ο μισθός ή η σύνταξη παρά το γεγονός ότι αυτή δεν υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ, έχει το δικαίωμα να καταθέσει αίτηση προσκομίζοντας φυσικά και τα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν το ύψος των αποδοχών του.
* Το Δημόσιο μπορεί να προχωρήσει στην κατάσχεση ακινήτων, αλλά και κινητών αξιών. Μετά την επιβολή της κατάσχεσης κινητού ή ακινήτου, ο προϊστάμενος της ΔΟΥ εκδίδει πρόγραμμα πλειστηριασμού, στο οποίο ορίζεται η ημερομηνία διενέργειάς του. Ο κώδικας δίνει το δικαίωμα στον έφορο να ορίσει ακόμη και εκτιμητή (πραγματογνώμονα) προκειμένου να προσεγγίσει την αξία του κατασχεθέντος περιουσιακού στοιχείου. Στο μεσοδιάστημα, ο οφειλέτης μπορεί να προσέλθει στην εφορία και να ζητήσει να υπαχθεί σε πρόγραμμα τμηματικής καταβολής των οφειλών.
* Η εφορία μπορεί να κατασχέσει τραπεζικούς λογαριασμούς -σε ευρώ ή ξένο νόμισμα. Μπορεί να κατασχέσει ακόμη και μετοχές οι οποίες κατατίθενται στο Ταμείο Παρακαταθηκών υπέρ του Δημοσίου. Με τον φορολογικό νόμο του 2010, το Δημόσιο απέκτησε το δικαίωμα να προχωρεί ακόμη και σε μαζικά «κατασχετήρια» καταθέσεων. «Το κατασχετήριο μπορεί να κοινοποιείται στο κεντρικό κατάστημα και μπορεί να περιέχει πολλούς οφειλέτες του Δημοσίου» αναφέρει η σχετική ρύθμιση, η οποία μάλιστα θέτει πολύ αυστηρά χρονοδιαγράμματα καθώς η τράπεζα πρέπει να ανταποκριθεί μέσα σε πέντε ή δέκα ημέρες.
* Το υπουργείο Οικονομικών έχει ενεργοποιήσει και τη διάταξη που επιτρέπει την κατάσχεση απαιτήσεων στα χέρια τρίτων. Τι σημαίνει αυτό; Οτι η εφορία μπορεί να ζητήσει από μια επιχείρηση να μην εξοφλήσει τους προμηθευτές της αλλά να αποδώσει τα οφειλόμενα ποσά απευθείας στην εφορία προκειμένου να μειωθούν τα χρέη των προμηθευτών στο Δημόσιο.
* Απομεινάρι του παρελθόντος, το οποίο όμως εξακολουθεί να βρίσκεται σε ισχύ: «Οι ασυγκόμιστοι καρποί θεωρούνται διά την κατάσχεσιν, επιβαλλομένην οποτεδήποτε, ως κινητά, παραλαμβανόμενοι ή αφαιρούμενοι μετά την ωρίμανσιν» αναφέρει στο άρθρο 16 ο κώδικας δημοσίων εσόδων -κάτι που σημαίνει ότι η εφορία μπορεί να κατασχέσει ακόμη και τα πορτοκάλια… στα δέντρα.
