28/2/2010
Θα καθιερωθεί θεσμός δόκιμου εκπαιδευτικού
Αννα Διαμαντοπούλου «γεύμα με την “Κ”»
Του Στεφανου Kασιματη
Το πιστοποιητικό επάρκειας εκπαιδευτικών, ο θεσμός του δόκιμου εκπαιδευτικού και η επί της ουσίας εφαρμογή επιμόρφωσης και αξιολόγησης, είναι τα μέτρα που θα δώσουν ώθηση, απεγκλωβίζοντας σε ισχυρό βαθμό την εκπαίδευση από το τέλμα της, υποστηρίζει η υπουργός Παιδείας Αννα Διαμαντοπούλου. Μιλώντας στην «Κ», κάνει λόγο για επαναπροσδιορισμό της ιδιότητας δασκάλου-καθηγητή και για τον κομματισμό που προκαλεί τον τρόμο εκπαιδευτικών, ενώ υπογραμμίζει ότι στην επετηρίδα προτεραιοτήτων πρέπει να βρεθεί ο μαθητής. Δίνοντας το μέτρο των προθέσεών της, λέει ότι ειδικό βάρος θα δοθεί στα νηπιαγωγεία και την υποχρεωτική εκπαίδευση. Εάν σε τρία χρόνια δεν αλλάξουμε αυτά, η κατάσταση θα μείνει για πάντα αυτή που ξέρουμε, προειδοποιεί.
Το άσυλο
Μόνον έξι από τα εικοσιένα ΑΕΙ απέστειλαν απαντητικές επιστολές στο υπουργείο Παιδείας, στις οποίες περιγράφονται οι χώροι που καλύπτονται από το άσυλο, αλλά και πανεπιστημιακοί χώροι οι οποίοι τελούν υπό κατάληψη.
Πιστοποιητικό επάρκειας για εκπαιδευτικούς
Αννα Διαμαντοπούλου, υπουργός Παιδείας
Καθιερώνεται ο θεσμός του δόκιμου καθηγητή και δίνεται έμφαση στην αξιολόγηση
Δεδομένου του δυναμισμού της, η Διαμαντοπούλου ως πολιτική προϊσταμένη της διαλυμένης Δημόσιας Παιδείας θυμίζει τίγρη σε κλουβί. «Τα προβλήματα απαιτούν οργανωμένες κινήσεις μακροπρόθεσμης στόχευσης και, συγχρόνως, άμεσες παρεμβάσεις. Ο συνδυασμός με κάνει να ασφυκτιώ», λέει. «Στόχος του σχεδιασμού μας δεν είναι οι εισαγωγικές εξετάσεις και τα πανεπιστήμια. Ξέρω ότι δεν βγάζει τίτλους αυτό, αλλά η προτεραιότητα είναι στα νηπιαγωγεία και την υποχρεωτική εκπαίδευση. Αν σε τρία χρόνια δεν αλλάξουμε αυτά, η κατάσταση θα μείνει για πάντα όπως την ξέρουμε».
Την ρωτώ αν συμφωνεί με τη διαπίστωση της γενικής αποτυχίας του δημόσιου σχολείου, αφού μαθητές και γονείς το πληρώνουν εις διπλούν, οι πρώτοι με χρόνο, οι δεύτεροι με χρήμα. «Δεν θα μιλούσα για γενική αποτυχία, όμως το πρόβλημα επιδεινώνεται ραγδαία χρόνο με τον χρόνο και η επιδείνωση αποτυπώνεται στους δείκτες - να επισημάνω, εν παρόδω, ότι αυτή η απόρριψη των δεικτών είναι ελληνική πρωτοτυπία! Τόσο με τα κριτήρια του ΟΟΣΑ όσο και με της Πίζας, κατολισθαίνουμε σταθερά στις μετρήσεις, ιδίως στη γλώσσα, τα μαθηματικά και τη φυσική. Είμαστε στην 25η θέση, στους 27, όσον αφορά τη χρήση μέσων πληροφορικής στα σχολεία. Τα δε πανεπιστήμιά μας δεν εμφανίζονται πουθενά... Φυσικά, υπάρχουν εξαιρέσεις - πάντα υπάρχουν. Ομως μας ενδιαφέρει ο μέσος όρος, αυτό που ισχύει, δηλαδή, για τον μέσο μαθητή. Το οικονομικό πρόβλημα, η επιβάρυνση των νοικοκυριών με 4 δισ. τον χρόνο, είναι επίσης δεινό. Ακόμη μεγαλύτερο όμως είναι το ηθικό κόστος. Οταν θεωρείται από γονείς και από μαθητές φυσιολογικό ότι ο καθηγητής που διδάσκει το πρωί στην τάξη πάει το βράδυ στο φροντιστήριο και πληρώνεται από τον γονιό, όταν κανείς μας δεν αγανακτεί από αυτήν την κατάσταση, το σχολείο καταλήγει να διαμορφώνει έναν πολίτη ο οποίος ήδη από την ηλικία των 12 ξέρει ότι πλήρωσε τον δάσκαλό του. Αυτή είναι η βάση της ηθικής διαφθοράς! Με έχει απασχολήσει πολύ το πρόβλημα. Τι κάνεις; Συμβιβάζεσαι και τους επιβάλλεις, τουλάχιστον, να κόβουν αποδείξεις; Κάνεις ελέγχους και απολύεις αυτόματα όσους συλλαμβάνονται να διδάσκουν τους μαθητές τους;».
Αλλαγή προσανατολισμού
– Δεν νομίζω, πάντως, ότι αυτό αλλάζει με μια επανάσταση...
– Συμφωνώ. Αρα λοιπόν βάζεις στόχους, που κρίνονται στην πορεία. Ο γενικός στόχος είναι η αλλαγή προσανατολισμού του υπουργείου. Δεν μπορεί να είναι υπουργείο απασχόλησης εκπαιδευτικών! Δεν μπορεί πρωτίστως να μας ενδιαφέρει πόσοι θα προσληφθούν και πώς θα μετατεθούν, ώστε να ικανοποιηθούν οι δικαιολογημένες ανάγκες τους. Πρώτα ο μαθητής λοιπόν. Πρώτα να εξασφαλίσουμε ότι ο δάσκαλος είναι στην τάξη...
– Τις προάλλες διαβάσαμε για 16.000 δασκάλους που δεν βρίσκονται στις θέσεις τους.
– Εμείς φταίμε, οι πολιτικοί. Το θεσμικό πλαίσιο (πάνω από 30 νόμοι) που επιτρέπει αυτό εμείς το κάναμε. Αλλαγή προσέγγισης, επομένως, σημαίνει κατ’ αρχάς ότι κανένας δεν αφήνει την τάξη του αν δεν υπάρχει αντικαταστάτης. Σημαίνει επίσης επαναπροσδιορισμό της ιδιότητας του εκπαιδευτικού. Πώς; Με το πιστοποιητικό εκπαιδευτικής επάρκειας. Με τον θεσμό του δόκιμου εκπαιδευτικού. Με την επιμόρφωση και την αξιολόγηση. Ολα αυτά έχουν προετοιμασθεί και θα ανακοινωθούν σύντομα, ώστε η προσπάθεια για το νέο σχολείο να ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο.
Δεν έχουμε πρόβλημα εθνικής ταυτότητας
Αφού λοιπόν η συζήτηση πλησιάζει την «καρδιά του σκότους» (για να δανειστώ τον τίτλο της νουβέλας του Κόνραντ...), φθάνουμε και στην ελληνική «ιδιαιτερότητα», δηλαδή τον παραλογισμό του πανεπιστημιακού ασύλου και την εθνική ταυτότητα: «Και στις δύο πρόσφατες περιπτώσεις (Μετσόβιο και Αριστοτέλειο) οι πρυτανικές αρχές έπραξαν καλώς. Να υπενθυμίσω, δε, ότι ανάλογη κίνηση είχαμε προ ημερών και στην Κρήτη, όπου ένα πανεπιστημιακό κτίριο ήταν κατειλημμένο επί χρόνια. Από την αρχή, έκανα σαφές ότι το υπουργείο θα υποστηρίξει εκείνες τις πρωτοβουλίες των πρυτανικών αρχών, με τις οποίες θα προστατεύσουν τα πανεπιστήμια. Εστειλα μάλιστα και σχετική επιστολή στους πρυτάνεις. Η προστασία της εκπαιδευτικής διαδικασίας και της ελεύθερης διακίνησης των ιδεών πρέπει να είναι ο κοινός στόχος».
– Αισθάνεστε προσβεβλημένη από το εξώφυλλο του Focus;
– Μια χώρα με αυτοπεποίθηση δεν επιτρέπεται να φωνασκεί για το εξώφυλλο ενός περιοδικού. Η κακοήθεια του Τύπου κρίνεται από όλους. Προσωπικά, αισθάνομαι αρκετά ισχυρή ώστε να θίγομαι από το γεγονός. Δεν χρειαζόμαστε ούτε εσωτερικές ρητορείες ούτε εκστρατείες σε επίπεδο κοινής γνώμης. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι, με τις πράξεις μας και τον ορθό λόγο, να ανακτήσουμε την αξιοπιστία μας.
– Κρίνοντας από την ευθιξία μας στο θέμα, θα λέγατε ότι έχουμε πρόβλημα εθνικής ταυτότητας;
– Δεν έχουμε πρόβλημα ταυτότητας. Αντιθέτως, είναι πλεονέκτημά μας ότι ως έθνος έχουμε ισχυρή πολιτισμική ταυτότητα. Το πρόβλημά μας είναι ότι η αμφισβήτηση και η κριτική μάς θίγουν υπερβολικά. Πώς αντιδρούμε στην κριτική; Κραυγάζοντας στους επικριτές μας «και ποιος είσαι εσύ ρε που μας αμφισβητείς!», αντί να εξετάσουμε σε τι, ενδεχομένως, έχουν δίκιο και τι θα κάνουμε. Ας πούμε, στα κριτήρια της Συνθήκης της Λισσαβώνας δεν πετύχαμε ούτε έναν δείκτη! Δεν δέχομαι ότι η κριτική είναι πάντα σωστή, κάποτε όμως πρέπει να μάθουμε να σκύβουμε στα λάθη μας, να τα μελετούμε και να τα διορθώνουμε.
Η αξιολόγηση των πανεπιστημίων, προϋπόθεση χρηματοδότησης
Ωχ! Με καταλαμβάνει ο φόβος ότι αν το νέο σχολείο πρόκειται να ξεκινήσει από τον Σεπτέμβριο, εμείς οι κάτοικοι της Αθήνας πρέπει να προετοιμαζόμαστε για ένα εξάμηνο συλλαλητηρίων. «Μην το λέτε. Είμαι σίγουρη ότι υπάρχει σημαντική ομάδα εκπαιδευτικών που θέλουν πίσω το κύρος της δουλειάς τους, που θέλουν να ξανακερδίσουν τον σεβασμό της κοινωνίας. Γι’ αυτό, μαζί με τον επαναπροσδιορισμό της ιδιότητας του εκπαιδευτικού, θα εισαγάγουμε τον θεσμό της ανάδειξης και επιβράβευσης των εκπαιδευτικών που ξεχωρίζουν. Η προεργασία έχει γίνει και στις 13 Μαρτίου θα παρουσιάσουμε τους καινοτόμους εκπαιδευτικούς στους τομείς πληροφορικής, περιβάλλοντος, πολιτισμού και διδακτικής. Για να σας δώσω ένα παράδειγμα, ξέρετε ότι υπάρχει σχολείο στη Φλώρινα επιπέδου Φινλανδίας; Μάλλον δεν το ξέρετε και είναι κρίμα. Αυτό, όπως και άλλα, οφείλονται σε συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς, με μεράκι και πάθος για τη δουλειά τους. Δεν φτάνει ότι τους ανθρώπους αυτούς δεν τους πληρώνουμε ανάλογα με την πραγματική αξία της δουλειάς τους, δεν τους επιτρέπουμε κι από πάνω να ξεχωρίσουν! Σε πρώτη φάση, λοιπόν, θα τους αναδείξουμε σε όλα τα σχολεία, μέσω του Διαδικτύου, με το όνομα, τη φωτογραφία τους και τη δουλειά τους. Από του χρόνου θα προχωρήσουμε και στην υλική ανταμοιβή τους.
Αυτοαξιολόγηση των σχολείων
– Χίλια ή δύο χιλιάδες ευρώ δεν κάνουν διαφορά για έναν άνθρωπο με μεράκι. Κίνητρο για την επαγγελματική τους ανέλιξη θα υπάρξει ή θα εξακολουθήσουν οι καλοί να υφίστανται το βάρος των κακών;
– Εδώ είναι το μεγάλο πρόβλημα ολόκληρου του Δημοσίου: οι μηχανισμοί αξιολόγησης των καλύτερων. Οφείλεται, κυρίως, στον κομματισμό, που προκαλεί τον τρόμο των εκπαιδευτικών –εν πολλοίς δικαιολογημένο– ότι η αξιολόγηση θα τους κάνει έρμαια κομματικών σκοπιμοτήτων. Το πρώτο βήμα για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των εκπαιδευτικών στη διαδικασία αξιολόγησης είναι η αυτοαξιολόγηση των σχολείων βάσει προγράμματος με συγκεκριμένους και ποσοτικούς στόχους, οι οποίοι, στο τέλος της χρονιάς, θα ελέγχονται. Αφού λειτουργήσει αυτό, θα πάμε παρακάτω στην ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Στον νόμο που ετοιμάζουμε για την εξέλιξη των στελεχών, προβλέπουμε κριτήρια για την αντικειμενική κρίση των προϊσταμένων, χωρίς την ουσιαστική ανάμειξη του υπουργείου. Μη σας τα πω, όμως, προτού τα παρουσιάσω στο υπουργικό συμβούλιο».Τι γίνεται όμως με τον εύφλεκτο χώρο των πανεπιστημίων, θα αφεθούν ως έχουν; Σιγά σιγά και με το μαλακό, είναι η προσέγγιση της υπουργού και, όπως την βλέπω, μου επανέρχεται η εικόνα της τίγρης, αλλά σε διαφορετικό περιβάλλον: όχι στο κλουβί της, αλλά καθώς παρακολουθεί το θήραμά της. «Καταλαβαίνετε ότι δεν γίνεται να ανοίξουμε όλα τα θέματα ταυτοχρόνως... Πρώτα να ξεκινήσει να τρέχει η προσπάθεια για το σχολείο και μετά πάμε στο θέμα των πανεπιστημίων και των ΤΕΙ. Ηδη επεξεργαζόμαστε προτάσεις για την αυτονομία, τη χωροταξική αναδιάρθρωση...
Κανένα νέο Τμήμα
Την διακόπτω. Αυτό που λέμε «κάθε πόλη και σχολή, κάθε χωριό ΤΕΙ», δηλαδή η αντίληψη των πανεπιστημιακών σχολών ως στρατοπέδων, που υφίστανται χάριν των τοπικών σουβλατζίδικων, θα τελειώσει κάποτε; «Φέτος είναι η πρώτη χρονιά που δεν εγκρίθηκε ούτε ένα νέο τμήμα, ενώ πέρυσι έγινε το πρωτοφανές να ανακοινώσουν, με Προεδρικό Διάταγμα και για τον επόμενο χρόνο, 17 νέα τμήματα. Οι άνθρωποι στις τοπικές κοινωνίες πίστευαν ότι επρόκειτο για συγκεκριμένα σχέδια, ενώ δεν υπήρχαν ούτε καθηγητές ούτε φοιτητές ούτε προγράμματα ούτε συγγράμματα, τίποτε απολύτως! Δεν ήταν εύκολο ξέρετε – υπήρξαν αντιδράσεις από νομάρχες, βουλευτές, προέδρους ΤΕΙ κ. ά.
– Για τον εξορθολογισμό της λειτουργίας του πανεπιστημίου, τι σχεδιάζετε;
– Να συνδέσουμε θέματα, όπως λ. χ. το εντελώς παράλογο να έχουμε εξετάσεις επί δύο μήνες, με την αξιολόγηση. Παντού στον κόσμο, τα πανεπιστήμια έχουν αυτονομία. Αυτή όμως αποκτά νόημα όταν συνδέεται με την αξιολόγηση. Διότι η χώρα πληρώνει τα λεφτά για τη λειτουργία τους και απαιτεί αποτελέσματα υψηλού επιπέδου. Πέρυσι είχαμε αξιολογήσεις σε ελάχιστα τμήματα επί συνόλου 459! Φέτος σκοπεύουμε να πιάσουμε τα 150. Οσα δεν θα μπαίνουν σε προγράμματα του υπουργείου δεν θα παίρνουν ερευνητικά προγράμματα. Η αξιολόγηση θα είναι η απόλυτη προϋπόθεση για τη χρηματοδότησή τους.
– Μια και τονίζετε τη σημασία της αξιολόγησης, πώς αξιολογείτε εσείς τη συνεργασία σας με τον κ. Πανάρετο;
– Είναι ένας ακαδημαϊκός με ενδιαφέρουσες ιδέες, αλλά ως υφυπουργός θα κριθεί από το έργο του. Καλό είναι να γίνει κατανοητό ότι θα κριθεί από το έργο του!
