Του Ηλία Καραβόλια
Είναι πραγματικά εξωφρενικό να ακούει κανείς από τα επίσημα χείλη της εξουσίας ,τα αυτονόητα. Τρία χρόνια μετά την καταστροφική λιτότητα ,οι εγχώριοι και διεθνείς πρωταγωνιστές στη διαχείριση της κρίσης( πρωταγωνιστές στην διαχείριση της ζωής μας), επικαλούνται ότι ο σχεδιασμός απέτυχε και πρέπει να γραφτούν ζημιές στο ισοζύγιο δανείων/αποπληρωμών που βαραίνει την χώρα. Ο Βενιζέλος, υπουργός Οικονομίας το 2011 και νυν αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, μιλάει σήμερα(Real News, 1/9) ‘.. για αναγκαστική μετακύλιση της λήξης ομολόγων και δανείων, με ταυτόχρονη μείωση επιτοκίων, αντί του haircut στο χρέος…’ Διαμηνύει στους δανειστές ότι ‘…σημασία έχει να πάρει πάλι μπρος η
πραγματική οικονομία, να προστατευθεί η κοινωνική συνοχή και οι δημοκρατικοί θεσμοί να λειτουργούν σταθερά…’ Δηλαδή όλα αυτά δεν ήταν αναγκαία στα μέσα του 2010 ή τουλάχιστον στα μέσα του 2011; Τότε δηλαδή τα νούμερα έδειχναν… βιώσιμο χρέος και σήμερα όχι; Πρόκειται για επιλεκτική χρήση αυτονόητων δεδομένων, αφού πλέον έχει ριζωθεί το κακό ! Συμπεριφορά που δείχνει, αν μη τι άλλο, υποτίμηση της νοημοσύνης των πολλών οι οποίοι πάντα την πληρώνουν.
Ο δε αντιπρόεδρος του γερμανικού CDU της Καγκελαρίου Merkel, ο Folker Buffet, ζητά καλύτερους όρους αποπληρωμής των δανείων για την Ελλάδα! Μιλώντας χθες στην οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt και απαντώντας σε ερώτηση για ενδεχόμενο νέο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, προτείνει την παράταση κάποιων λίγων ετών στην αποπληρωμή τόκων του ελληνικού χρέους και παράταση ως και δέκα χρόνια(!) του χρόνου αποπληρωμής των δανείων που έχουν ήδη χορηγηθεί! Απλά να θυμίσω ότι κάποιες φωνές στην Ελλάδα πριν τις εκλογές του 2012 έλεγαν ότι πρέπει να σταματήσουμε να πληρώνουμε τόκους για 2-3 χρόνια ή τουλάχιστον να σπρώξουμε πίσω 7 -8 χρόνια τις αποπληρωμές των δανείων. Κάτι που εμμέσως πλην σαφώς λένε πλέον ανοιχτά και οι επιτελείς της Lagarde στο ΔΝΤ . Οι περισσότεροι εγχώριοι ναυαγοσώστες μας, αυτά τα θεωρούσαν παραδοχή πτώχευσης, καταστροφή, ολική απαξίωση από τις αγορές και αιτία οργής και κακής αντίδρασης των δανειστών μας ! Η μεγάλη πλάκα είναι ότι για πρώτη φορά η ελληνική κυβέρνηση παραδέχεται αυτό που… ο κόσμος το χει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι! Δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας, ο κος Σταικούρας, χθες ( εφημ. Παραπολιτικά, 31/8)ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και η κυβέρνηση θα πρέπει να διαπραγματευθεί με τους εταίρους για την ελάφρυνση του…
‘Ο λογαριασμός βγαίνει’, λέει ο υπουργός Οικονομίας. ‘Ανάκαμψη από το 2014’, λέει ο πρωθυπουργός. Κατανοώ τον δύσκολο ρόλο τους. Το έργο τους, τις όποιες φιλότιμες προσπάθειες τους να ‘σώσουν’ την χώρα από την ολική καταστροφή. Αναρωτιέμαι όμως αν έχουν αντιληφθεί ότι η μέθοδος που ακολουθούν είναι η πλέον ισχυρότερη σύμμαχος της παρατεταμένης ύφεσης που δεν θα εγκαταλείψει την χώρα, για πολλά χρόνια! Αναρωτιέμαι αν έχουν συνειδητοποιήσει πόσο μεγάλη παγίδα είναι για την χώρα η δημιουργία επίπλαστου και μη βιώσιμου πρωτογενούς πλεονάσματος ! Πόσο επικίνδυνο είναι να βγούμε το 2014 στις αγορές χωρίς η χώρα να έχει βιώσιμη τροχιά αντιστροφής της ύφεσης. Χωρίς δηλαδή να αυξηθεί πραγματικά το ΑΕΠ, η απασχόληση, το διαθέσιμο εισόδημα. Γιατί το λέω αυτό; Μα γιατί οι αγορές δεν ποντάρουν στην λογιστική τακτοποίηση των οικονομικών μιας χώρας. Δεν επενδύουν στην πρόσκαιρη δημοσιονομική της πειθάρχηση αλλά στην μακροχρόνια ασφαλή προοπτική ανάπτυξης. Και με όποιον μεγάλο διαχειριστή ομολόγων μιλήσει κάποιος ( αμφιβάλλω αν το έχουν κάνει σοβαρά οι τρείς τελευταίες κυβερνήσεις) θα ακούσει το αυτονόητο: το να κουρέψει χρέος ή να χρεοκοπήσει μια χώρα δεν είναι σημάδι αναξιοπιστίας και αφερεγγυότητας ,αλλά αφετηρία- αφού δρομολογηθούν βιώσιμες πολιτικές ανάπτυξης- να ξαναγράψει ανοδικούς ρυθμούς στο ΑΕΠ της! Ουδείς εχέφρων διαχειριστής δεν θα στοιχημάτιζε στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας όταν βλέπει ότι: α)δεν υποχωρεί το χρέος( διότι συνεχώς δεχόμαστε τεράστια δάνεια για να πληρώσουμε τα παλιά ομόλογα),β) υποχωρεί ταχύτατα το ΑΕΠ λόγω βαριάς λιτότητας και φόρων, χωρίς να δείχνει προοπτικές αναστροφής της τάσης και γ ) το περίφημο πρωτογενές πλεόνασμα είναι τεχνητό, συγκυριακό αποτέλεσμα αλχημειών και δημιουργικής λογιστικής ,δ) το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών βελτιώνεται επειδή αυξάνονται μεν οι εξαγωγές, αλλά η μειωμένη εγχώρια ζήτηση περιορίζει δραστικά τις εισαγωγές (και την κατανάλωση) Και φυσικά δεν παίρνουν χαμπάρι από τέτοια τρικ οι καρχαρίες(οι fund managers) στις αγορές !
Άμεσα η κυβέρνηση πρέπει να στείλει άλλο μήνυμα στους διεθνείς παίχτες ομολόγων αλλά και στους διεθνείς επενδυτές (που τόσο καρτερικά περιμένει και αυταπατάται ότι θα έλθουν σε μια χώρα μειωμένου διαθέσιμου ΑΕΠ και εισοδήματος) Αυτό το άλλο μήνυμα, πρέπει να στηρίζεται στο εξής δεδομένο: το χρέος μας είναι πλέον διακρατικό , δεν αφορά στην μεγάλη του πλειοψηφία ιδιώτες επενδυτές . Και είναι ένα βαρίδι τόσο για την Ελληνική κοινωνία όσο και για τους ευρωπαίους εταίρους μας( διότι πρέπει να σταματήσουν κάποτε να μας δανείζουν: κοστίζει περισσότερο από το να διαγράψουν κάποιο μέρος των υφιστάμενων δανείων ) Η Ελλάδα πρέπει, ειδικά στην παρούσα συγκυρία διαμάχης μεταξύ ΔΝΤ και ΕΕ και στην συγκυρία γεωπολιτικών ανατροπών στις διατλαντικές ευρωπαικές σχέσεις, να πάρει την πρωτοβουλία για Πανευρωπαϊκή Διάσκεψη για το χρέος στην Ευρωζώνη. Να αφήσουμε αυτή την παθητική και δήθεν διπλωματική μας στάση να απέχουμε από όσα συζητούνται για τις τύχες μας και να δείξουμε ότι ενδιαφερόμαστε για την τύχη της Ευρώπης και των πολιτών της. Σήμερα, πριν τις γερμανικές εκλογές ,πριν είναι πολύ αργά. Το ελληνικό χρέος δεν μπορεί να αποπληρωθεί και χρειάζεται μερική διαγραφή, με συντεταγμένο και μεθοδικό μορατόριουμ στους τόκους και τα χρεολύσια. Να απαιτήσουμε από την Ευρωζώνη , αφού πάρουμε έστω και την άτυπη στήριξη και των υπολοίπων ασθενών-ανάμεσα τους πλέον και η Ολλανδία(!) – ότι για να μην διαλυθεί η Ευρωζώνη ,συνεπεία μας αδυναμίας της Ελλάδος να συνεχίσει με τέτοια ανεργία και ύφεση εντός ευρώ, απαιτείται άμεσα μια εναλλακτική εξωγενής χρηματοδότηση , ένα κύμα άμεσων επενδύσεων εντός της Ευρωζώνης. Οι μακροχρόνιοι διεθνείς επενδυτές αυτό δεν θα το κάνουν, αν δεν δουν πρώτα να διαγραφεί χρέος. Ακούγεται οξύμωρο, ανορθόδοξο, παράλογο, εκτός συμβατικών οικονομικών θεωριών , αλλά το να μειωθεί ο δείκτης χρέος/ΑΕΠ μιας χώρας δια της περικοπής του χρέους (αφού η λιτότητα και η μειωμένη απασχόληση οδηγεί σε παρατεταμένη μείωση του ΑΕΠ) είναι το μόνο σοβαρό κίνητρο απόδοσης που θα έχουν κάποιοι για να ανοίξουν δουλειές σε μια σχεδόν χρεοκοπημένη χώρα σαν την δική μας . Ας αφήσουμε αυτές τις περίφημες αιτιολογίες περί moral hazard(ηθικός κίνδυνος) αλυσιδωτών εξελίξεων, από την αναξιοπιστία και την αφερεγγυότητα ενός Κράτους, όταν αυτό διαγράφει χρέος. Άραγε λόγω του PSI και του κουρέματος πέρυσι δεν ήλθαν επενδυτές να ανοίξουν δουλειές στην χώρα μας; Ή μήπως γιατί δεν προχωράει το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και οι απολύσεις στο Δημόσιο, όπως μας λένε οι φωστήρες της τρόικας; Η μεγαλύτερη διαρθρωτική μεταρρύθμιση , η πλέον άμεση, που έχει ανάγκη ο τόπος, η κοινωνία, η οικονομία, ώστε να ανοίξουν δουλειές τόσο ελληνικά όσο και ξένα κεφάλαια, είναι μία: να ξεφορτωθούμε το βαρίδι του χρέους γιατί αυτό πλέον, είναι ο ανασταλτικός παράγοντας για να μην δημιουργούμε βιώσιμα πλεονάσματα . Οι φόροι, τα χαράτσια, οι εισπράξεις του κράτους από τους πολίτες, είναι χρήμα που αφαιρείται από το ΑΕΠ! Πόσο μυαλό θέλει κανείς για να καταλάβει ότι αυτό το χρήμα θα πήγαινε σε κατανάλωση και επένδυση; Εκτός και αν ακούσουμε τον…. μέγα οικονομολόγο κο Σόιμπλε, που δήλωσε προ εβδομάδων εδώ στην Αθήνα, ότι οι Έλληνες πρέπει πρώτα να αποταμιεύσουν, ώστε να υπάρξει στις τράπεζες, καταθετική βάση δανείων για ανάπτυξη ! Και μας φέρνει μια γερμανική τράπεζα ταμιευτηρίου( Sparkasse) να ανοίξει υποκαταστήματα σε πόλεις που βολιδοσκόπησε η ομάδα Φούχτελ, ώστε να μας δώσει δάνεια, ισόποσα των καταθέσεων που… εμείς οι Έλληνες(!) θα βάλουμε σε αυτήν την τράπεζα ! Φαίνεται ότι εκτός της περιουσίας, εκτός της εργασίας, εκτός των εισοδημάτων, μας υποτιμούν ότι πιο πολύτιμο έχουμε : την λογική….
πραγματική οικονομία, να προστατευθεί η κοινωνική συνοχή και οι δημοκρατικοί θεσμοί να λειτουργούν σταθερά…’ Δηλαδή όλα αυτά δεν ήταν αναγκαία στα μέσα του 2010 ή τουλάχιστον στα μέσα του 2011; Τότε δηλαδή τα νούμερα έδειχναν… βιώσιμο χρέος και σήμερα όχι; Πρόκειται για επιλεκτική χρήση αυτονόητων δεδομένων, αφού πλέον έχει ριζωθεί το κακό ! Συμπεριφορά που δείχνει, αν μη τι άλλο, υποτίμηση της νοημοσύνης των πολλών οι οποίοι πάντα την πληρώνουν.
Ο δε αντιπρόεδρος του γερμανικού CDU της Καγκελαρίου Merkel, ο Folker Buffet, ζητά καλύτερους όρους αποπληρωμής των δανείων για την Ελλάδα! Μιλώντας χθες στην οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt και απαντώντας σε ερώτηση για ενδεχόμενο νέο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα, προτείνει την παράταση κάποιων λίγων ετών στην αποπληρωμή τόκων του ελληνικού χρέους και παράταση ως και δέκα χρόνια(!) του χρόνου αποπληρωμής των δανείων που έχουν ήδη χορηγηθεί! Απλά να θυμίσω ότι κάποιες φωνές στην Ελλάδα πριν τις εκλογές του 2012 έλεγαν ότι πρέπει να σταματήσουμε να πληρώνουμε τόκους για 2-3 χρόνια ή τουλάχιστον να σπρώξουμε πίσω 7 -8 χρόνια τις αποπληρωμές των δανείων. Κάτι που εμμέσως πλην σαφώς λένε πλέον ανοιχτά και οι επιτελείς της Lagarde στο ΔΝΤ . Οι περισσότεροι εγχώριοι ναυαγοσώστες μας, αυτά τα θεωρούσαν παραδοχή πτώχευσης, καταστροφή, ολική απαξίωση από τις αγορές και αιτία οργής και κακής αντίδρασης των δανειστών μας ! Η μεγάλη πλάκα είναι ότι για πρώτη φορά η ελληνική κυβέρνηση παραδέχεται αυτό που… ο κόσμος το χει τούμπανο και εμείς κρυφό καμάρι! Δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας, ο κος Σταικούρας, χθες ( εφημ. Παραπολιτικά, 31/8)ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο και η κυβέρνηση θα πρέπει να διαπραγματευθεί με τους εταίρους για την ελάφρυνση του…
‘Ο λογαριασμός βγαίνει’, λέει ο υπουργός Οικονομίας. ‘Ανάκαμψη από το 2014’, λέει ο πρωθυπουργός. Κατανοώ τον δύσκολο ρόλο τους. Το έργο τους, τις όποιες φιλότιμες προσπάθειες τους να ‘σώσουν’ την χώρα από την ολική καταστροφή. Αναρωτιέμαι όμως αν έχουν αντιληφθεί ότι η μέθοδος που ακολουθούν είναι η πλέον ισχυρότερη σύμμαχος της παρατεταμένης ύφεσης που δεν θα εγκαταλείψει την χώρα, για πολλά χρόνια! Αναρωτιέμαι αν έχουν συνειδητοποιήσει πόσο μεγάλη παγίδα είναι για την χώρα η δημιουργία επίπλαστου και μη βιώσιμου πρωτογενούς πλεονάσματος ! Πόσο επικίνδυνο είναι να βγούμε το 2014 στις αγορές χωρίς η χώρα να έχει βιώσιμη τροχιά αντιστροφής της ύφεσης. Χωρίς δηλαδή να αυξηθεί πραγματικά το ΑΕΠ, η απασχόληση, το διαθέσιμο εισόδημα. Γιατί το λέω αυτό; Μα γιατί οι αγορές δεν ποντάρουν στην λογιστική τακτοποίηση των οικονομικών μιας χώρας. Δεν επενδύουν στην πρόσκαιρη δημοσιονομική της πειθάρχηση αλλά στην μακροχρόνια ασφαλή προοπτική ανάπτυξης. Και με όποιον μεγάλο διαχειριστή ομολόγων μιλήσει κάποιος ( αμφιβάλλω αν το έχουν κάνει σοβαρά οι τρείς τελευταίες κυβερνήσεις) θα ακούσει το αυτονόητο: το να κουρέψει χρέος ή να χρεοκοπήσει μια χώρα δεν είναι σημάδι αναξιοπιστίας και αφερεγγυότητας ,αλλά αφετηρία- αφού δρομολογηθούν βιώσιμες πολιτικές ανάπτυξης- να ξαναγράψει ανοδικούς ρυθμούς στο ΑΕΠ της! Ουδείς εχέφρων διαχειριστής δεν θα στοιχημάτιζε στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας όταν βλέπει ότι: α)δεν υποχωρεί το χρέος( διότι συνεχώς δεχόμαστε τεράστια δάνεια για να πληρώσουμε τα παλιά ομόλογα),β) υποχωρεί ταχύτατα το ΑΕΠ λόγω βαριάς λιτότητας και φόρων, χωρίς να δείχνει προοπτικές αναστροφής της τάσης και γ ) το περίφημο πρωτογενές πλεόνασμα είναι τεχνητό, συγκυριακό αποτέλεσμα αλχημειών και δημιουργικής λογιστικής ,δ) το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών βελτιώνεται επειδή αυξάνονται μεν οι εξαγωγές, αλλά η μειωμένη εγχώρια ζήτηση περιορίζει δραστικά τις εισαγωγές (και την κατανάλωση) Και φυσικά δεν παίρνουν χαμπάρι από τέτοια τρικ οι καρχαρίες(οι fund managers) στις αγορές !
Άμεσα η κυβέρνηση πρέπει να στείλει άλλο μήνυμα στους διεθνείς παίχτες ομολόγων αλλά και στους διεθνείς επενδυτές (που τόσο καρτερικά περιμένει και αυταπατάται ότι θα έλθουν σε μια χώρα μειωμένου διαθέσιμου ΑΕΠ και εισοδήματος) Αυτό το άλλο μήνυμα, πρέπει να στηρίζεται στο εξής δεδομένο: το χρέος μας είναι πλέον διακρατικό , δεν αφορά στην μεγάλη του πλειοψηφία ιδιώτες επενδυτές . Και είναι ένα βαρίδι τόσο για την Ελληνική κοινωνία όσο και για τους ευρωπαίους εταίρους μας( διότι πρέπει να σταματήσουν κάποτε να μας δανείζουν: κοστίζει περισσότερο από το να διαγράψουν κάποιο μέρος των υφιστάμενων δανείων ) Η Ελλάδα πρέπει, ειδικά στην παρούσα συγκυρία διαμάχης μεταξύ ΔΝΤ και ΕΕ και στην συγκυρία γεωπολιτικών ανατροπών στις διατλαντικές ευρωπαικές σχέσεις, να πάρει την πρωτοβουλία για Πανευρωπαϊκή Διάσκεψη για το χρέος στην Ευρωζώνη. Να αφήσουμε αυτή την παθητική και δήθεν διπλωματική μας στάση να απέχουμε από όσα συζητούνται για τις τύχες μας και να δείξουμε ότι ενδιαφερόμαστε για την τύχη της Ευρώπης και των πολιτών της. Σήμερα, πριν τις γερμανικές εκλογές ,πριν είναι πολύ αργά. Το ελληνικό χρέος δεν μπορεί να αποπληρωθεί και χρειάζεται μερική διαγραφή, με συντεταγμένο και μεθοδικό μορατόριουμ στους τόκους και τα χρεολύσια. Να απαιτήσουμε από την Ευρωζώνη , αφού πάρουμε έστω και την άτυπη στήριξη και των υπολοίπων ασθενών-ανάμεσα τους πλέον και η Ολλανδία(!) – ότι για να μην διαλυθεί η Ευρωζώνη ,συνεπεία μας αδυναμίας της Ελλάδος να συνεχίσει με τέτοια ανεργία και ύφεση εντός ευρώ, απαιτείται άμεσα μια εναλλακτική εξωγενής χρηματοδότηση , ένα κύμα άμεσων επενδύσεων εντός της Ευρωζώνης. Οι μακροχρόνιοι διεθνείς επενδυτές αυτό δεν θα το κάνουν, αν δεν δουν πρώτα να διαγραφεί χρέος. Ακούγεται οξύμωρο, ανορθόδοξο, παράλογο, εκτός συμβατικών οικονομικών θεωριών , αλλά το να μειωθεί ο δείκτης χρέος/ΑΕΠ μιας χώρας δια της περικοπής του χρέους (αφού η λιτότητα και η μειωμένη απασχόληση οδηγεί σε παρατεταμένη μείωση του ΑΕΠ) είναι το μόνο σοβαρό κίνητρο απόδοσης που θα έχουν κάποιοι για να ανοίξουν δουλειές σε μια σχεδόν χρεοκοπημένη χώρα σαν την δική μας . Ας αφήσουμε αυτές τις περίφημες αιτιολογίες περί moral hazard(ηθικός κίνδυνος) αλυσιδωτών εξελίξεων, από την αναξιοπιστία και την αφερεγγυότητα ενός Κράτους, όταν αυτό διαγράφει χρέος. Άραγε λόγω του PSI και του κουρέματος πέρυσι δεν ήλθαν επενδυτές να ανοίξουν δουλειές στην χώρα μας; Ή μήπως γιατί δεν προχωράει το πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων και οι απολύσεις στο Δημόσιο, όπως μας λένε οι φωστήρες της τρόικας; Η μεγαλύτερη διαρθρωτική μεταρρύθμιση , η πλέον άμεση, που έχει ανάγκη ο τόπος, η κοινωνία, η οικονομία, ώστε να ανοίξουν δουλειές τόσο ελληνικά όσο και ξένα κεφάλαια, είναι μία: να ξεφορτωθούμε το βαρίδι του χρέους γιατί αυτό πλέον, είναι ο ανασταλτικός παράγοντας για να μην δημιουργούμε βιώσιμα πλεονάσματα . Οι φόροι, τα χαράτσια, οι εισπράξεις του κράτους από τους πολίτες, είναι χρήμα που αφαιρείται από το ΑΕΠ! Πόσο μυαλό θέλει κανείς για να καταλάβει ότι αυτό το χρήμα θα πήγαινε σε κατανάλωση και επένδυση; Εκτός και αν ακούσουμε τον…. μέγα οικονομολόγο κο Σόιμπλε, που δήλωσε προ εβδομάδων εδώ στην Αθήνα, ότι οι Έλληνες πρέπει πρώτα να αποταμιεύσουν, ώστε να υπάρξει στις τράπεζες, καταθετική βάση δανείων για ανάπτυξη ! Και μας φέρνει μια γερμανική τράπεζα ταμιευτηρίου( Sparkasse) να ανοίξει υποκαταστήματα σε πόλεις που βολιδοσκόπησε η ομάδα Φούχτελ, ώστε να μας δώσει δάνεια, ισόποσα των καταθέσεων που… εμείς οι Έλληνες(!) θα βάλουμε σε αυτήν την τράπεζα ! Φαίνεται ότι εκτός της περιουσίας, εκτός της εργασίας, εκτός των εισοδημάτων, μας υποτιμούν ότι πιο πολύτιμο έχουμε : την λογική….
