Τη μερική έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη και την ανάληψη της εκτέλεσης της οικονομικής πολιτικής μαγειρεύουν Γερμανία και τρόικα. Ενα σενάριο που μέχρι τώρα φάνταζε πάρα πολύ μακρινό και απορριπτόταν από όλες τις πλευρές, τώρα άρχισε να συζητείται όχι μόνο σε διάφορα think tanks αλλά και στα ενδότερα της καγκελαρίας. Ο λόγος; Η επίσημη διαπίστωση ότι τα μέτρα του μνημονίου δεν εφαρμόστηκαν και οιστόχοι απέτυχαν.
Η χώρα μας βρίσκεται πλέον σε ασφυκτικό κλοιόκυρίως λόγω της αδυναμίας του οικονομικού επιτελείου να εφαρμόσει μια σειρά μέτρων που θα εμπόδιζε την αύξηση της ύφεσης, τη μόνιμη περικοπή δαπανών και τη συλλογή εσόδων που θα έδιναν ανάσα σε έλλειμμα και χρέος. Επισφράγισμα της αποτυχίας ήταν η έμπνευση του Γιώργου Παπακων-σταντίνου για τις αποκρατικοποιήσεις - μαμούθ και τα όσα τραγελαφικά ακολούθησαν. Κατά την τελευταία επίσκεψη της τρόικας, στην οποία διαπιστώθηκε η πλήρης κατάρρευση του κρατικού μηχανισμού, η αποτυχία εφαρμογής μέτρων αναπτυξιακού χαρακτήρα και η ανεξέλεγκτη πορεία του δημοσίου χρέους, ο υπουργός Οικονομικών ήταν αυτός που έπεισε την τρόικα «για μια ακόμα ευκαιρία» μέσα από το σχέδιο αποκρατικοποιήσεων. Ακολούθως φέρεται να πίεσε τον πρωθυπουργό ότι είναι η μόνη πλέον διέξοδος.
Οικονομικός εκτροχιασμός
Τα μαντάτα όμως για τον οικονομικό εκτροχιασμό έφτασαν και στις χώρες που πλήττονται άμεσα από μια ενδεχόμενη πτώχευση της Ελλάδας. Γερμανία, Ολλανδία, Φινλανδία, Αυστρία και οι φτωχοί Σλοβάκοι έχουν διαμηνύσει ότι δεν προτίθενται να βάλουν άλλο το χέρι στην τσέπη, ούτε να συναινέσουν σε διευκολύνσεις άνευ σκληρών όρων και πιέζουν την ελληνική κυβέρνηση να ολοκληρώσει τις επαφές της με τους κατόχους ομολόγων, ώστε να προχωρήσει σε ολική αναδιάρθρωση του χρέους της το συντομότερο δυνατό. Μόνο που οι πιστωτές μας πλέον δεν ζητούν ως όρους σκληρά μέτρα, γιατί βλέπουν πως δεν μπορούν να εφαρμοστούν, αλλά εγγυήσεις σε είδος και δη σε κρατική περιουσία.
Οι Γερμανοί ξανάρχονται
Οι Γερμανοί όμως φαίνεται πως θεωρούν «χθεσινά νέα» την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, η οποία θα βοηθούσε τη χώρα εάν γινόταν μέσα στο δεύτερο εξάμηνο του 2010, όταν διαφαινόταν ότι τα μνημονιακά μέτρα δεν θα έπιαναν τόπο. Ωστόσο, η υπεραισιοδοξία του οικονομικού επιτελείου και η επιμονή ότι «θα πιάσουμε τους στόχους» μπλόκαραν οποιαδήποτε διαδικασία. Τώρα, σύμφωνα με πληροφορίες του «Π», ηκαγκελαρία ετοιμάζει νέο χουνέρι στην Ελλάδα. Ποιο είναι αυτό; Κάτι που μέχρι τώρα θεωρούνταν αδιανόητο: Προσωρινή έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη.
Όπως εξηγούν αρμόδια στελέχη, η Γερμανία αναμένει ότι τον Απρίλιο και η Πορτογαλία θα αναγκαστεί να ενταχθεί στον μόνιμο μηχανισμό στήριξης. Οι τιμές του πετρελαίου σε συνδυασμό με την αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων και την επακόλουθη σταδιακή σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ θα δημιουργήσουν νέο εκρηκτικό μείγμα για τις προβληματικές χώρες με υψηλό πληθωρισμό, έλλειμμα και χρέος. Αυτό μπορεί να συμπαρασύρει την ανάκαμψη των λεγόμενων δυνατών χωρών με αποτέλεσμα - και με τη βοήθεια κερδοσκοπικών παιχνιδιών από την αγορά - η ανάκαμψη της ευρωζώνης να απειλείται με επιστροφή στην ύφεση (double dip).
Τη στάση της καγκελαρίας, που θεωρεί το πρόγραμμα Ελλάδα «χαμένη υπόθεση», φαίνεται πως εισέπραξε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο. Οι συνεργάτες του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχουν αρχίσει να διαρρέουν ότι οι τελευταίες δηλώσεις του για την Ελλάδα «πρέπει να διαβαστούν πιο προσεκτικά». Δηλαδή, στα εγχώρια μέσα ενημέρωσης μεταδόθηκε ότι είπε πως η έξοδος από την ευρωζώνη και η επιστροφή στη δραχμή θα ήταν «καταστροφική». Και όντως θα ήταν. Αυτό που δεν μεταδόθηκε ήταν η αμέσως προηγούμενη φράση του, ότι η «έξοδος από την ευρωζώνη δεν είναι ταμπού». Υιοθετώντας τη λέξη «ταμπού» ο Γερμανός κάνει μια έντεχνη στροφή από τη μέχρι τώρα στάση ότι δεν υπάρχει νομικό πλαίσιο για έξοδο μιας χώρας από τη ζώνη του ευρώ. Και όντως - προς το παρόν τουλάχιστον - δεν υπάρχει. Να σημειώσουμε εδώ ότι λίγες ώρες μετά τη δήλωση Σόιμπλε και ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων χρησιμοποίησε την ίδια λέξη, λέγοντας ότι «δεν είναι ταμπού η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους». Αψογος συντονισμός.
Πού το πάει η Μέρκελ
Καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι οι Γερμανοί μελετούν ένα σενάριο, βάσει του οποίου εάν η Ελλάδα, ακόμα και με την αναθεώρηση του χρέους και με κούρεμα έως και 30%, δεν καταφέρει να μπει σε τροχιά δημοσιονομικής εξυγίανσης, και υπό το άρθρο 136 της Συνθήκης της Λισαβόνας, για κίνδυνο του ευρώ, θα δίνεται η δυνατότητα προσωρινής και οικειοθελούς αποχώρησης από την ευρωζώνη μέχρι τα δημοσιονομικά μεγέθη να είναι κοντά στα επιτρεπτά όρια του Συμφώνου Σταθερότητας. Αυτό δεν σημαίνει επιστροφή στη δραχμή. Θα σημαίνει όμως πάγωμα του δικαιώματος ψήφου και ενεργής παρουσίας στα ευρωπαϊκά συμβούλια και όργανα και ταυτοχρόνως απεμπόληση του δικαιώματος εξάσκησης της οικονομικής πολιτικής της χώρας.
Βάσει και της δανειακής σύμβασης που υπέγραψαν τον Μάιο ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Οικονομικών, σε περίπτωση που διαπιστωμένα δεν εφαρμόζεται η πολιτική του μνημονίου, οι δανειστές (ευρωζώνη [δια μέσου Κομισιόν και ΕΚΤ] και ΔΝΤ) έχουν το δικαίωμα να αναλάβουν τον έλεγχο της οικονομίας. Δηλαδή: να αποφασίζουν για τα μέτρα που θα παρθούν, για την κατάρτιση των προϋπολογισμών, τις αποκρατικοποιήσεις κ.λπ., χωρίς να χρειάζεται η έγκριση ή του Υπουργικού Συμβουλίου ή της Βουλής ή και του ίδιου του πρωθυπουργού.
Όλα αυτά θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα της εκτέλεσης του πρώτου εξαμήνου του προϋπολογισμού του 2011, στο τέλος Ιουνίου – μπορεί να τραβήξει και μέχρι τέλος του 2011, αφού ολοκληρωθούν οι όποιες διεργασίες για την αναδιάρθρωση του χρέους. Προς το παρόν, η κυβέρνηση επιχειρεί να προσανατολίσει την ειδησεογραφία και να τη στρέψει προς τη Σύνοδο Κορυφής του Μαρτίου απ’ όπου θα εξαρτηθεί εάν η χώρα μας θα λάβει την επιμήκυνση του υπάρχοντος δανείου ή όχι.
Περιμένει στη γωνία
Το ΔΝΤ περιμένει στη γωνία και παρακολουθεί σιωπηλά τις εξελίξεις βλέποντας ότι αργά ή γρήγορα Ε.Ε. και Ελλάδα θα έρθουν σε ρήξη. Ηδη ο μηχανισμός του Ταμείου που βρίσκεται μόνιμα στην Ελλάδα έχει διαμηνύσει στην κυβέρνηση ότι είναι έτοιμο να παράσχει πολλαπλά, μικρά σε διάρκεια, δάνεια από το 2012 και μετά, εάν οι αγορές παραμείνουν κλειστές για τη χώρα μας. Με τα ανάλογα ανταλλάγματα βεβαίως. Παράλληλα, το ΔΝΤ έχει εξασφαλίσει τα «δικαιώματά» του στην Ελλάδα και θα είναι σε θέση να συν-εξασκήσει την οικονομική πολιτική της χώρας μας με την Ε.Ε., εάν, όπως έχουμε πει, περάσουμε ακόμα ένα έτος όπου τα νούμερα δεν θα βγαίνουν. Τότε αναμένεται να τεθεί σε αυτόματη εφαρμογή ο πιο επαχθής όρος της δανειακής σύμβασης. Αυτός της παραβίασης της εθνικής μας κυριαρχίας.
Οι σύμβουλοι του Παπανδρέου
Mετά το φιάσκο της επίσκεψης σε Φινλανδία και Γερμανία, ο πρωθυπουργός φαίνεται πως έχει αποκοπεί τελείως από την υπόλοιπη κυβέρνηση. Η αντικατάσταση του Γιώργου Παπακωνσταντίνου θεωρείται θέμα χρόνου, μέχρι να βρεθεί ο κατάλληλος αντικαταστάτης, καθώς ο Λουκάς Παπαδήμος ήταν για ακόμη μια φορά αρνητικός. Οι (αφανείς) σύμβουλοι του Γ. Παπανδρέου τον προτρέπουν να εστιάσει πάνω σε δύο θετικές εξελίξεις που επικοινωνιακά τουλάχιστον θεωρούν ότι θα τους βγάλουν από τη γωνία. Λόγω των εξελίξεων στην Ιρλανδία και τη διαπραγμάτευση του επιτοκίου και της επιμήκυνσης που ζητά το Δουβλίνο, η Ελλάδα θα μπορεί να επωφεληθεί από τις αποφάσεις, με το πρόσχημα ότι «πολιτικά θα έχουμε την ίδια μοίρα». Η απόφαση μπορεί να έρθει τον Μάρτιο, ίσως όμως και τον Ιούνιο. Λίγα όμως οφέλη θα έχει για την οικονομία της χώρας και την τσέπη του φορολογούμενου, ενώ μπορεί να δώσει μόνο ανάσες παράτασης στην κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ.
Η ατάκα «τα πάμε καλά γι’ αυτό μας επιβραβεύουν» αναμένεται να αντικατασταθεί με την ατάκα «διεκδικούμε, έχουμε απαιτήσεις από την τρόικα και πετύχαμε στις διεκδικήσεις μας». Το σενάριο αυτό θα «παίξει» από την ηγεσία της κυβέρνησης ανάλογα με τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής του Μαρτίου. Και εάν τελικά περάσει η αύξηση των κονδυλίων του EFSF και δοθεί η δυνατότητα στην Ελλάδα να τα χρησιμοποιήσει για να επαναγοράσει το δημόσιο χρέος, η επικοινωνιακή πολιτική θα γίνει ακόμα πιο «έντονη».
Πρόωρες εκλογές
Όλα αυτά όμως θα έχουν μικρή διάρκεια, μέχρι να διαφανούν οι πραγματικές προθέσεις των δανειστών μας και η κατάρρευση των στόχων του μνημονίου. Μέσα σε αυτό το μικρό μεσοδιάστημα λέγεται ότι ο πρωθυπουργός μπορεί να επιχειρήσει να πάει σε πρόωρες εκλογές με το πρόσχημα της αναδίπλωσης απέναντι στην κοινωνική πολιτική. Εάν όμως μπει σε εφαρμογή το γερμανικό σχέδιο με συνέπεια η διαχείριση της οικονομικής πολιτικής να περάσει στους δανειστές, ποιο θα ήταν το πολιτικό κόστος για τον ίδιο τον Γ. Παπανδρέου, που θεωρεί ότι η (διεθνής) καριέρα του βρίσκεται ακόμα στο ξεκίνημα;
Η τελευταία έκθεση προόδου της τρόικας, όσο έμμεσα και... κομψά κι αν ήταν γραμμένη, ξεκαθάριζε ότι:
♦ Τα αιματηρά μέτρα περικοπής μισθών, συντάξεων, επιδομάτων που έχουν ληφθεί μέχρι τώρα δεν έπιασαν τόπο.
♦ Το έλλειμμα του 2010 εκτιμάται προς το παρόν στο 9,_% με τάσεις αναπροσαρμογής προς τα πάνω τον Απρίλιο, όταν θα έχουν οριστικοποιηθεί τα στοιχεία που ακόμα... μαζεύονται. Ηδη η μαύρη τρύπα κοστολογήθηκε στα 1,8 δισ. ευρώ και ενδέχεται να φθάσει μέχρι και τα 3,_ δισ. ευρώ, όπως είχαμε γράψει εδώ και μήνες! Αυτό συνεπάγεται ότι θα ζητηθούν επιπλέον δημοσιονομικά μέτρα τον Μάιο ενόψει της εκταμίευσης της πέμπτης δόσης του δανείου.
♦ Η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να ξαναβγεί στις αγορές το 2012 όπως σχεδιάζει, γιατί το επενδυτικό κλίμα εξακολουθεί να είναι «καχύποπτο και πάρα πολύ αρνητικό».
♦ Η ύφεση είναι βαθιά, κινείται σε επίπεδα 3,_% και σίγουρα ο στόχος για ανάπτυξη το δεύτερο εξάμηνο του 2011 δεν είναι εφικτός. Ας υπενθυμίσουμε τις δηλώσεις του Γ. Παπακωνσταντίνου ότι «θα τα καταφέρουμε μόνο εάν επιστρέψουμε σε πρωτογενή πλεονάσματα από το 2012». Η έκθεση της τρόικας αναφέρει ξεκάθαρα ότι «η επιτυχία του μνημονίου συνδέεται σχεδόν αποκλειστικά με την επιστροφή στην ανάπτυξη από το 2012 και μετά».
♦ Στην έκθεση γίνεται λόγος για αναδιάρθρωση του χρέους με πλάγιο τρόπο και με τρεις διαφορετικές μεθόδους. Ωστόσο, προειδοποιεί η τρόικα, αυτό δεν σημαίνει ότι θα χαλαρώσει η κυβερνητική πολιτική και η δέσμευση για δημοσιονομική προσαρμογή. Με άλλα λόγια, το χρέος μπορεί να «κοπεί» εφάπαξ, αλλά αυτό δεν εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα μεσοπρόθεσμα.
♦ Η πώληση της κρατικής περιουσίας ύψους _0 δισ. είναι πλέον μονόδρομος, καθώς υπάρχουν ενδείξεις ότι το χρέος θα ξεπεράσει το 160% του ΑΕΠ το 2014, χρονιά λήξης του μνημονίου.
♦ Οι απολύσεις στο Δημόσιο πρέπει να γίνουν άμεσα και να φθάσουν το 30% μέχρι το 2014.
Οριζόντιες περικοπές
Μέσα στον πανικό ο υπουργός Οικονομικών, απροκάλυπτα πλέον, μιλά για νέες οριζόντιες περικοπέςσε μισθούς και συντάξεις και επιδόματα μέσω του ενιαίου μισθολογίου αλλά και αύξηση φόρων μέσω του νέου φορολογικού συστήματος. Μάλιστα άρχισε από τώρα να «απειλεί» τους αντιφρονούντες στο Υπουργικό Συμβούλιο ότι θα χαθεί η πέμπτη δόση του δανείου, τη στιγμή μάλιστα που δεν έχουμε προλάβει να εισπράξουμε την τέταρτη! Να υπενθυμίσουμε ότι μέσα στις επόμενες εβδομάδες η τρόικα πρέπει να λάβει στα χέρια της αναλυτικά μέτρα ύψους τουλάχιστον 27,_ δισ. ευρώ για την επόμενη τριετία. Εάν και αυτά τα μέτρα τύχουν σωστής μελέτης, μακρόπνοου μακροοικονομικού σχεδιασμού και ορθολογιστικής εφαρμογής τους στην ελληνική πραγματικότητα, τότε η μαύρη τρύπα θα μεγαλώσει.
Την ανάγκη 
Ο Πρόεδρος της ΝΔ
