του Στρατή Μαζίδη
Ανοίγει πάλι το ζήτημα της παιδείας με τη συζήτηση / παζάρεμα του πόσα ΑΕΙ- ΤΕΙ θα κλείσουν ή αν θα επανέλθει η βάση του 10 ως απαραίτητη προϋπόθεση για την εισαγωγή σε κάποιο εκπαιδευτικό ίδρυμα.
Όπως θα έλεγε κι η Γλυκερία, εξαρτάται. Αν θέλουμε απλά ανθρώπους που θα φέρουν τον τίτλο του φοιτητή στο πανεπιστήμιο και να τα έχουμε καλά με όλους, τότε ας μην κλείσει κανένα τμήμα και ας εισάγονται όλοι κανονικά στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Και εδώ που τα λέμε όχι μόνο να μην κλείσει αλλά να ανοίξουν καινούρια με το ίδιο νοσηρό καθεστώς λειτουργίας.
Αν όμως θέλουμε να μιλήσουμε για Παιδεία, τότε αλλάζει το ζήτημα. Στη χώρα μας εδώ και αρκετά χρόνια δεν υπάρχει Παιδεία αλλά εκπαιδευτικό σύστημα. Αυτή είναι τεράστια διαφορά.
Εμείς απλά έχουμε ένα βιομηχανοποιημένο σύστημα παραγωγής τούβλων, όχι Παιδείας. Αλλά προσέξτε, τέλειων τούβλων ώστε να μπορεί να ζήσει και η παραπαιδεία.
Θα γυρίσω στα μαθητικά μου χρόνια για να θυμηθώ ορισμένα πράγματα. Αν εξαιρέσουμε τους δασκάλους μας στο δημοτικό, η συνέχεια ήταν πολύ πιο ψυχρή.
Απλοί καθηγητές με ένα και μόνο σκοπό. Την παράδοση της ύλης. Και τι ήταν η ύλη; Απορώ μετά από τόσα χρόνια, σε τι μου χρειάστηκε η άλγεβρα, η γεωμετρία και η τριγωνομετρία; Όπως άλλοι απορούν τι στην ευχή τους χρειάστηκαν τα αρχαία ελληνικά. Εμένα το μόνο που μου χρειάστηκαν τα πρώτα βιβλία ήταν να βγάλω το άχτι μου το καλοκαίρι του 1995 όταν τα ξεφορτώθηκα. Και τα έσκισα και τα έκαψα!
Σήμερα κατανοώ ότι τα πρακτικά μαθήματα για μένα ή τα θεωρητικά για άλλους δε μας διδάχθηκαν όπως έπρεπε. Αντί να μυηθούμε στο μαθηματικό τρόπο σκέψης, απλά παραδιδόταν η ύλη. Και δόξα τω Θεώ υπήρχε το λυσσάρι. Αντί τα αρχαία να διδαχθούν ως τρόπος έκφρασης και γλωσσικού πλούτου, κατήντησαν ένα περίπλοκο σύστημα σύνταξης και ανάλυσης.
Θυμάμαι ακόμη το περιβόητο μάθημα της έκθεσης ιδεών. Μα για ποιες ιδέες μιλάμε όταν μας έλεγαν τι πρέπει να γράψουμε. Π.χ. θανατική ποινή, ρατσισμός, ναρκωτικά. Εκεί δεν υπήρχαν ιδέες αλλά σκελετοί με δανεισμένες παραγράφους άλλων.
Γ’ Δέσμη όπου έπρεπε να ξέρεις που είναι και το σημείο στίξης του βιβλίου της ιστορίας. Ακόμη απορώ πως καταφέραμε να το παπαγαλίσουμε.
Μόνο που έτσι δε διαπλάθεις ανθρώπους, δεν αναδεικνύεις χαρακτήρες. Απλά προετοιμάζεις ένα διαγωνιζόμενο να κερδίσει σε ένα πρωτάθλημα λίγων ωρών. Έκθεση ιδεών όπου όμως πρέπει να γράφεις σκέψεις άλλων, ιστορία όπου αν τα πεις με άλλα λόγια τα κοκκινάδια θα γεμίσουν το γραπτό σου κ.ο.κ.
Και φυσικά το μεγάλο έγκλημα των προαγωγικών εξετάσεων που επανήλθε το 1992. Και λέω έγκλημα διότι οι εξετάσεις δημιουργούν άγχος και στρες. Αν θέλουμε Παιδεία πρέπει να απαλλάξουμε τα παιδιά από το άγχος του να μην περάσουν την τάξη ή να μείνουν μεταξετεστέοι.
Πρέπει εμείς να δημιουργήσουμε στη χώρα των επιστημών και του πολιτισμού το ελκυστικό – γοητευτικό σχολείο. Με την αποστήθιση για τεστ και διαγωνίσματα δεν καταφέρνεις τίποτε και την επόμενη στιγμή οι μαθήτες τα έχουν ξεχάσει όλα.
Οι εργασίες, η προσοχή στην παράδοση, το μάθημα με συμμετοχή των διδασκομένων αυτά είναι που χρειάζονται. Αυτά θα κάνουν το σχολείο από αγγαρεία σε μέρος όπου τα παιδιά θα πηγαίνουν με χαμόγελο. Γιατί το σχολείο πλέον είναι ταυτισμένο με το μπελά και την επιπλέον φόρτωση των παιδιών με την παραπαιδεία.
Με τα παιδιά απαλλαγμένα από τους βραχνάδες και το διδακτικό προσωπικό σε πιο ελεύθερο ρόλο από τις εγκυκλείους ενός υπουργείου θα περιορίσουμε την παραπαιδεία. Όταν το παιδί δε θα κινδυνεύει να μείνει ή όταν θα μπορεί να μπαίνει στο πανεπιστήμιο άνευ εξετάσεων δε θα χρειάζεται να χαλάς μια μικρή περιουσία στα φροντιστήρια και τα ιδιαίτερα.
Τι είναι πιο θελκτικό αλλά και ουσιαστικό για ένα παιδί στη σημερινή εποχή της πληροφορίας; Να βαθμολογηθεί με βάση την παρουσία του και ένα διαγώνισμα ή την παρουσία του και μια εργασία που επιμελώς θα αναλάβει ο ίδιος;
Και όσο για τα πανεπιστήμια ήρθε η ώρα να σπάσει πια αυτό το ταμπού των εξετάσεων. Στη Γερμανία θυμάμαι ότι δεν υπήρχαν εξετάσεις ει μη μόνο μια γραπτή δοκιμασία για τις ιατρικές σχολές. Οι ενδιαφερόμενοι συμπλήρωναν σε ένα μικρό βιβλιαράκι τα προσόντα τους πχ γνώση της γλώσσας, βάθμος απολυτηρίου και 5 ιδρύματα της επιλογής του ενώ είχαν και τη δυνατότητα να αναπτύξουν σε λίγες γραμμές σε ποια από τις 5 επιθυμούν να εισαχθούν και γιατί. Το συμπλήρωνες, το έστελνες στο Ντόρτμουντ αν θυμάμαι καλά και τέλος.
Άραγε οι Γερμανοί είναι ηλίθιοι ή έχουν κατώτερα πανεπιστήμια από τα δικά μας; Τραβούν όμως όλο τον κόσμο.
Πρέπει άμεσα να οργανώσουμε καλές σχολές, με υποδομές, όπου θα αποφασίζουν οι καθηγητές και όχι οι κομματικές νεολαίες, όπου το μέρος θα παραπέμπει σε σχολή και όχι καφενείο και να ανοίξουμε την πρόσβαση σε αυτά, καθώς:
> θα σταματήσουμε αυτό το έγκλημα να πιέζουμε τα παιδιά να μη ζουν τη ζωή τους για να εμπλακούν σε μια διαδικασία όπου θα παίξουν τη ζωή τους σε λίγα 3ωρα όπου το παραμικρό μπορεί να συμβεί.
> θα απαλλάξουμε την κοινωνία από την παραπαιδεία δίνοντάς της ανάσες και με αποτέλεσμα η τελευταία να διορθώσει τις τιμές της
> αυτοί που θέλουν να σπουδάσουν θα το κάνουν είτε στην Αθήνα είτε στο Λονδίνο είτε στο Βουκουρέστι. Γιατί λοιπόν να φεύγει το συνάλλαγμα; Όλοι λοιπόν εδώ και γιατί όχι, όταν πραγματικά θα βλέπουμε έργο και όχι σχολές κλειστές, απεργίες και παιδιά να χάνουν τις χρονιές τους και τα χρόνια τους, ναι να δίνουμε και ένα 50αρι το μήνα αφού θα πιάνει τόπο.
Και όπως τα σχολεία, θα πρέπει και τα πανεπιστημία να γίνουν πιο θελκτικά με επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι τον παπαγάλο, τουλάχιστον σε αυτό που εγώ είχα περάσει.
Όπου και εδώ θα πρέπει να αποσυνδεθεί το πτυχίο από τις εξετάσεις. Ο βαθμός του μαθήματος να είναι μια συνάρτηση των παρουσιών του φοιτητή, της συμμετοχής του, του ενδιαφέροντός του και των πιθανών εργασιών είτε κατά μόνας είτε ομάδες. Έτσι και τον υγιή συναγωνισμό θα ενισχύσουμε και πτυχιούχους που θα έχουν πραγματικά ασχοληθεί με το αντικείμενό τους θα έχουμε. Το όποιο ξεκαθάρισμα μπορεί να γίνεται μέσα στη σχολή με την πρόοδο των σπουδών.
Στη δική μου τη σχολή υπήρχαν 44 μαθήματα εκ των οποίων πάνω από τα μισά ήταν εντελώς άχρηστα. Πολλά δε τα ίδια. Τόμοι βιβλίων, ποιος ήταν, πότε γεννήθηκε, πότε πέθανε, που έζησε. Μέχρι να γυρίσεις σελίδα είχες ξεχάσει τι διάβασες γιατί πολύ απλά ο εγκέφαλός σου αρνιόταν πεισματικά αυτό το βιασμό. Αντίστοιχα θυμάμαι όμως μια εργασία γιατί τότε δεν υπήρχε ίντερνετ και έτρεχα σε βιβλιοθήκες, αντέγραφα με το χέρι κτλ. Άχρηστα μαθήματα που ήταν όμως “απαραίτητα” αν ήθελες να γίνεις πτυχιούχος. Όταν αντίθετα δεν υπήρχε μάθημα ξένης γλώσσας ή υπολογιστών ώστε και ο φοιτητής που δεν είχε την ευχέρεια ως μαθητής, να τα διδαχθεί στην ακαδημαϊκή του ζωή.
Δεν επιθυμώ να ξεφύγω περισσότερο. Αν θέλουμε ένα σύστημα παραγωγής πτυχίων με ανθρώπους τούβλα που δε σκέπτονται, απόδειξη η κατάντια της χώρας, τότε μένουμε ως έχουμε αυξάνοντας τους εισακτέους.
Αν επιδιώκουμε μια διαφορετική Ελλάδα, ελεύθερη και ακμάζουσα τότε χρειαζόμαστε Π Α Ι Δ Ε Ι Α. Δηλαδή ολοκληρωτικό γκρέμισμα των σημερινών δομών και εξαρχής ανοικοδόμηση προσέχοντας και το παραμικρό λιθαράκι με ένα σοβαρό και εμπνευσμένο από τον μακραίωνο πολιτισμό μας σύστημα που θα ξεκινά από τα πρώτα στάδια της εκπαίδευσης και θα καταλήγει στα πανεπιστημιακά ιδρύματα.
Σε μια τέτοια βάση θα μπορούσε η χώρα μας να καταστεί πόλος έλξης χιλιάδων φοιτητών του εξωτερικού που θα προτιμήσουν να διδαχθούν τις επιστήμες στη χώρα που τις γέννησε.
Για την ώρα όμως τα παιδία παίζει…
Σε κατάσταση πανικού βρίσκονται στο Μαξίμου καθώς δεν εξηγούνται διαφορετικά οι διαρροές για κομματική πειθαρχία στις ψηφοφορίες που θα γίνουν για τη σύσταση ή όχι προκαταρκτικής επιτροπής για τις ευθύνες υπουργών και πρώην πρωθυπουργών για την υπόθεση της λίστας Λαγκάρντ…
Σοκ προκάλεσε σε δασκάλους, γονείς και μαθητές η κλοπή του πετρελαίου που είχε στην δεξαμενή του το δημοτικό σχολείο…
Διαφορετικές επιβαρύνσεις για το ίδιο εισόδημα σε μισθωτούς, συνταξιούχους, επαγγελματίες, αγρότες και ιδιοκτήτες ακινήτων
