Η παράσταση «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» επαναλαμβάνεται για δεύτερη χρονιά από το Εθνικό Θέατρο, θυμίζοντας με τραγικό τρόπο την αναβίωση των συσσιτίων στα σχολεία, στην Ελλάδα της τρόικας.
«Στου Πέτρου το σχολείο, το άδειο γκαράζ, άρχισαν πάλι τα μαθήματα, και τώρα δεν απουσιάζει κανένα παιδί, γιατί αν λείψει χάνει το ΣΥΣΣΙΤΙΟ.
Κάθε μεσημέρι καταφτάνει ένα κάρο και ξεφορτώνει τον Δάμωνα και τον Φιντία. Ο Δάμων και ο Φιντίας είναι δυο καζάνια μαύρα σαν πίσσα που αχνίζουν…».
Το πολυδιαβασμένο έργο της Άλκης Ζέη «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» ζωντανεύει για δεύτερη χρονιά από την παιδική σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, σε σκηνοθεσία του Tάκη Τζαμαργιά, και δίνει την ευκαιρία στις παλαιότερες γενιές να θυμηθούν τους εαυτούς τους και να συγκρίνουν εποχές και καταστάσεις. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι στις πρώτες σειρές του θεάτρου κάθονται μικρά και μεγαλύτερα παιδιά, πιο πίσω οι γονείς και μπροστά, μια ανάσα από τη σκηνή, οι μεγαλύτεροι θεατές, οι γιαγιάδες και οι παππούδες.
Γιατί μπορεί «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου» (εκδόθηκε το 1971 από τον Κέδρο και επανεκδόθηκε το 2011 από το Μεταίχμιο) να χαρακτηρίστηκε παιδικό ανάγνωσμα, όμως η Άλκη Ζέη υπερβαίνει εποχές και κατηγοριοποιήσεις.
Έζησε έναν πόλεμο, δυο δικτατορίες, εξορίες, όλες τις μεγάλες στιγμές της ελληνικής Ιστορίας, και κατάφερε να τις αποτυπώσει μέσα στο έργο της. «Πήρα ενεργό μέρος κάθε φορά… δεν έζησα τα γεγονότα σαν απλός παρατηρητής… και να ήθελα, δεν θα μπορούσε το έργο μου να μην επηρεαστεί από τα ιστορικά γεγονότα που συγκλόνισαν τη χώρα μας» θυμάμαι τα λόγια της κυρίας Ζέη, καθώς τα φώτα χαμηλώνουν και οι σειρήνες μάς μεταφέρουν στα χρόνια του Πολέμου. Σε πρώτο πλάνο, ο 9χρονος Πέτρος και η αθηναϊκή οικογένειά του θα βιώσουν την επιβολή της γερμανικής κατοχής, την πείνα που ακολούθησε, τη θηριωδία του κατακτητή.
Ο Πέτρος και οι φίλοι του θα προβληματιστούν, θα φοβηθούν, θα πεινάσουν, θα ωριμάσουν κάτω από αντίξοες συνθήκες. Αμούστακα παλικάρια και κορίτσια με άσπρα σοσόνια θα βιώσουν τη φρίκη, θα περάσουν στη δράση, θα γράψουν συνθήματα στους τοίχους διεκδικώντας «Ελευθερία» και «Συσσίτια». Το χειροκρότημα στο τέλος της παράστασης είναι αυθόρμητο και γενναιόδωρο. Βγαίνει από την ψυχή των θεατών. «Η πείνα από μόνη της είναι μια ιστορία φρίκης» έχει γράψει η Άλκη Ζέη. Κανείς δεν μπορεί να περιγράψει το αίσθημα της πείνας, αν δεν θυμάται ή δεν ξέρει τι σημαίνει τούτη λέξη. Γιατί κάποιοι συνάνθρωποί μας θα βγουν και απόψε να ψάξουν στα σκουπίδια για ένα κομμάτι ψωμί.
Με άδειο στομάχι
Στην αρχή της κρίσης τα περιστατικά ήταν μεμονωμένα. Κάποιο αγόρι ζαλίστηκε από την πείνα μέσα στην τάξη, ένα άλλο κορίτσι εξομολογήθηκε στη καθηγήτριά του ότι στο σπίτι το φαγητό δεν έφτανε για όλους, το τρίτο παιδί λιποθύμησε την ώρα της γυμναστικής. Καθώς η ψαλίδα της κρίσης ανοίγει, στέλνοντας τους γονείς στην ανεργία, τα παιδιά είναι οι παράπλευρες απώλειες ενός ακήρυχτου πολέμου δίχως τέλος. Πώς να περιγράψεις τα συναισθήματα, να μιλήσεις για τους εκπαιδευτικούς που βλέπουν καθημερινά τη φτώχεια και τη δυστυχία μπροστά στα μάτια τους; Στην Ελλάδα του σήμερα, ζούμε σε φτώχεια περισσότερα χρόνια από όσα έζησαν οι μανάδες και οι πατεράδες μας στην Κατοχή.
«Το μόνο που θέλω για τη νέα χρονιά είναι μια δουλειά για τον πατέρα μου για να έχουμε στο σπίτι ένα πιάτο φαΐ» γράφει στην έκθεση μια μαθήτρια Δημοτικού Σχολείου της συμπρωτεύουσας και συγκινεί το πανελλήνιο. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης διανέμει σε περίπου 800 μαθητές καθημερινό κολατσιό, ενώ και οι διδασκαλικές ομοσπονδίες θα εφαρμόσουν το ίδιο πρόγραμμα σε σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών της Αττικής.
«Αμηχανία, ντροπή, θυμό! Αυτά νιώθω..» μας λέει η Ελένη Κ., η νεαρή δασκάλα της τρίτης Δημοτικού υποβαθμισμένης περιοχής στο κέντρο της Αθήνας. «Πονάει η κοιλιά τους, είναι σκυθρωπά και συχνά ντρέπονται να μιλήσουν για τη φτώχεια τους. Πεινάνε!» μας εξομολογείται η εκπαιδευτικός που καλείται να παίξει τον πιο ουσιαστικό ρόλο στην καριέρα της. Τι να διδάξεις, άλλωστε, σε ένα νηστικό παιδί; Για ποιες αξίες να του μιλήσεις;
Από τα επίσημα χείλη της πολιτείας έρχεται η σκληρή πραγματικότητα. Η πείνα χτύπησε την πόρτα των σχολείων, παραδέχεται το υπουργείο. Στα τέλη του Φλεβάρη σε 250.000 μαθητές Δημοτικών Σχολείων θα διανέμεται καθημερινά φρούτο και γάλα. Ώς τότε; Είναι αλήθεια ότι η κρίση έχει δημιουργήσει νέες κατηγορίες νεόπτωχων. Άνθρωποι της διπλανής πόρτας προστίθενται καθημερινά σε μια ατελείωτη στρατιά ανέργων. Άντρες και γυναίκες που έχασαν τη δουλειά τους, νέοι, γυναίκες με ανήλικα παιδιά, μονογονεϊκές οικογένειες, ζουν τον πιο σκληρό χειμώνα μετά τον Πόλεμο. Τα «συσσίτια» στα σχολεία επιστρέφουν για να μας θυμίσουν την Κατοχή, όπως τη γνωρίσαμε μέσα από τα ολοζώντανα κείμενα της Άλκης Ζέη. L1
